E-İmza Ne İşe Yarar? E-İmza Hakkında Merak Edilenler
Geçmişten günümüze kadar birçok iş, başvuru, devretme, alım satım gibi resmi işlemlerde imza kullanılmaktadır. İmzalar kişinin karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Bir nevi kişilik izi de denilebilir. Artık günümüzün çağdaşlaşması ve elektronikleşmesiyle birlikte imzalarda dijitalleşmeye başlamıştır. Dijital alanlarda kullanılmaya başlanan imzalar artık birçok sorunu da bertaraf etmektedir. Bununla birlikte birçok soru da merak konusudur. Bunlardan en çok merak edilenleri; E-İmza nedir, ne işe yaramaktadır? E-İmza hangi durumlarda kullanılmaktadır? E- İmzanın normal imzaya nazaran avantajları nelerdir? E-İmzanın mevcut özellikleri nelerdir?
E-İmza Nedir, Ne İşe Yaramaktadır?
Sanal
dünyanın sağladığı kolaylıklardan birisi olan E-İmza oldukça merak edilmektedir.
E-İmza, tam adıyla elektronik imza olarak bilinmektedir. Elektronik imza;
elektronik ortama aktarılabilen, kimliklerin dijital ortamda doğrulanmasını
sağlayan sayısal ve elektronik veri olarak tanımlanmaktadır. Elektronik
ortamlarda imza yerine geçebilen kimlik doğrulama sisteminin bütünüdür. E-İmzalar
ıslak imzalarla eşitliğe sahiptir. Islak imzanın taşıdığı hukuki değerlerin
tamamı E-İmza içinde geçerlidir. Islak imzanın kullanıldığı ve geçerli olduğu
bütün alanlarda artık elektronik imzalarda geçerli sayılmaktadır. Ülkemizin
önde gelen E-İmza sağlayıcılarından EDM Bilişim, yıllık E-İmza satışlarının 50
bin üzerine çıktığını, pazarda 1.5 milyon civarı aktif E-İmza bulunduğunu ve E-İmza
satışlarının büyük ölçüde kamu sistemlerinde yapılması gereken işlemlerde
kullanılmak üzere talep gördüğünü raporladı.
E-İmza Hangi Durumlarda
Kullanılmaktadır?
E-İmza artık hayatın hukuki değer taşıyan
her alanında kullanılmaktadır.
Bu alanlardan bazıları kısaca
şöyledir;
- E-İmza ıslak imzalara göre kullanım kolaylığı
sağlamaktadır.
- E-Devlet uygulamasının verdiği hizmetlerde ve
kayıtlı elektronik posta uygulamalarında E-İmza kullanımı mevcuttur.
- Çalışan kesimin iş sözleşmelerinde ve farklı
bütün sözleşmelerde E-İmza kullanılabilmektedir.
- Banka işlemlerinde ve onay gerektiren evrakların
gönderilmesinde E- İmza kullanılmaktadır.
- Yönetim kurulu kararlarının onaylanmasında ve
yaşam boyunca imza gerektiren diğer tüm faaliyetlerde de kolaylıkla E-İmza
kullanılabilmektedir.
E-İmzanın Kullanılamadığı Durumlar
Hayatın her
alanında kullanıma müsait olan E-İmzanın kullanılamadığı bazı istisnai durumlar
bulunmaktadır.
E-İmzanın kullanılamadığı ve ıslak
imzanın zorunlu tutulduğu bazı durumlar kısaca şunlardır;
- Kanunların resmi ve özel törenlerinin zorunlu
tutulduğu işlemler ve güvence sözleşmelerinde ıslak imza kullanılması
zorunludur. Bu durumlarda E-İmza kullanılamaz.
- Evlenme, veraset ve miras işlemlerinde, emlak
alanında yapılan alım satım işlemlerinde ıslak imza kullanılması şarttır.
Bu gibi durumlarda E-İmza kullanılmaz. Geçerlilik ıslak imza ile
sağlanmaktadır.
E-İmzanın Özellikleri
E-İmzanın
kullanımına dair birçok özellik bulunmaktadır. En önemli özelliklerinden
bazıları kısaca şunlardır;
- E-İmzada veri bütünlüğü bulunmaktadır. Bu özellik
verilerin izinsiz bir şekilde değiştirilmesinin ve silinmesinin önüne
geçmektedir.
- Kimlik doğrulama ve onaylama özelliği oldukça
önemlidir. Bu özellik sayesinde E-İmza; atılan mesajın ve mesaj sahibinin
gönderisinin doğrulamasını ve onaylanmasını yaparak geçerliliğini
sağlamaktadır.
- İnkâr edilemezlik özelliğine sahip olan e-imza;
kişilerin elektronik ortamda gerçekleştirdikleri eylemleri inkâr ve
yalanlamalarını önlemektedir. Bu özellikle birlikte şahıslar elektronik
ortamlarda yaptıkları işlemleri inkâr edemez ve yalanlayamazlar.
- E-İmza ile yapılan bütün işlemler kayıt altına
alınmakta; gün, ay ve yıl olarak kaydedilmektedir.
E-İmza
ürününde bulunması gereken en avantajlı özelliklerden birisinin java bağımsız
olması ve yazılımlara entegre çalışmasıdır. Bu anlamda, ülkemizin ve birçok
ülkenin en önemli Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) ve E-İmza sağlayıcısı olan EDM
Bilişim’in sahip olduğu E-İmza altyapısının Türkiye’de tek ve ilk java bağımsız
özellikte olduğu, yani her özel ve kamu uygulamasında ayrı java yükleme gereği
olmadan tak çalıştır şeklinde çalıştığı bilinmektedir.
EDM, 2020
faaliyet raporunda, E-İmza kök sertifikalarının 70 üzeri ERP ve muhasebe
programı içinden entegre çalıştığını, bu programların EDM bilişim tarafından
sunulan kayıtlı elektronik posta hizmetiyle de entegre işlem gördüğünü ve hem E-İmza
hem de KEP uygulamalarının, Ulusal Tebligat Sistemi ve Devlet Elektronik
Yazışma Protokolüne (EYP) tam uyumlu ve entegre olduğunu ilan etmiştir.
E-İmza Kullanmanın Avantajları
E- İmza
kullanımının ıslak imza kullanımına göre birçok avantajı bulunmaktadır.
Bu avantajlardan bazıları ise şunlardır;
- Islak imzaya nazaran E-İmza kullanımı zamandan
tasarruf sağlamaktadır.
- E-İmza kullanılan evrak veya belgelerin sisteme
işlenmesi daha kolay ve hızlıdır.
- E-İmza kullanılan belgelerin kaybolma, yırtılma
ve çalınma gibi sorunlar yaşamasının önüne geçilmektedir.
- Islak imzaya nazaran E-İmza kullanılan belgelerin
veri transferi gün içerisinde zaman kaybetmeden yapılabilmektedir.
- E-İmza kullanılan belgelerin veri aktarımı daha
güvenlidir.
- Islak imza kullanılan belgelerde kâğıt israfı
yapılırken, E-İmza kullanılan imzalar dijital ortamda gerçekleştirildiği
için gereksiz kâğıt israfının önüne geçilmektedir.
- E- İmza mürekkepli kalem kullanımına gerek
duymamaktadır.
- E-İmza kullanılan belgelerin arşivlenmesi oldukça
kolaydır.
- Prosedürlere dayalı gecikmeleri azaltmaktadır.
