Ekonominin üzerinde TÜRK-RUS gerilimi
Türkiye ile Rusya arasında Suriye nedeniyle yaşanan gerilim, ekonominin üzerinde de gölge oluşturdu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın, “Rusya, Türkiye gibi birçok işbirliğini yapmış olduğu dostunu da kaybederse çok şeyi kaybeder” ifadesiyle gündeme gelen ikili ilişkiler, her iki ülkenin çıkarlarını yakından ilgilendiriyor.
Türkiye, doğalgazının yüzde 60'tan fazlasını Rusya'dan alıyor, elektriğini doğalgazdan üretiyor. Turizmden finansa, nükleer enerjiden otomotive, müteahhitlik sektöründen gıda ihracatına kadar Rusya'yla iç içe geçen çok yakın ekonomik ilişkiler var.
Türkiye, doğalgazının yüzde 60'tan fazlasını Rusya'dan temin ederken, elektrik üretiminin yüzde 41'ini de doğalgazdan karşılıyor. İlk nükleer santralini Rusya ile inşa eden Türkiye, bu ülkeden sürekli bir uranyum ithaline ihtiyaç duyacak. Türkiye'nin 2. en önemli turist kaynağı olan Rus turistlerin başka destinasyonları tercih etmeye başladığı da bu yıl tartışma konusu oldu.
Rusya'ya giden Türk sermayesi de gelişmeleri dikkatle izliyor. Türk müteahhitlik firmalarının, Rusya'da üstlendikleri proje sayısı 2014 sonu itibarıyla 52 milyar dolarlık bir hacimle 1516 sayısına ulaştı. Türk şirketlerinin kutup bölgesinden Moskova'ya kadar pek çok yatırımı bulunuyor.
RUS GAZI KESİLİRSE...
TÜİK verilerine göre geçen yıl Rusya'dan yapılan ithalat yüzde 25.3 milyar dolar ile toplam ithalatın yüzde 10.4'ünü oluştururken, bu ülkeye ihracat da 6 milyar doları buldu.
Petrol ve doğalgazda ithalat bağımlısı olan Türkiye, doğalgazının yüzde 60'a yakınını Rusya'dan temin ediyor. 1 Ocak 2015'ten itibaren de Rusya'dan Mavi Akım hattı üzerinden gelen doğalgazın 3 milyar metreküp miktarında artırılması kararlaştırılmıştı. Rus gazındaki olası bir kesilme, ısınmanın yanı sıra elektrik üretimine de büyük darbe vurabilecek. Elektrik üretiminin yüzde 41'ini doğalgazdan karşılayan Türkiye'nin, bu kaynağı kısa zamanda bir başka kaynakla telafi edilmesinin zor olduğu yorumu yapılıyor. Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı 7. ülke olan Rusya, Türkiye'den en çok tekstil ve gıda ürünleri alıyor. Özellikle Rusya'ya uygulanan ambargolar nedeniyle Türkiye, bu ülkenin önemli bir gıda ticareti partneri.
TÜRK AKIMI BUZDOLABINDA
Türkiye ile Rusya arasında bir önemli enerji işbirliği de Türk Akımı konusunda. Türkiye ayağı açısından bir süredir askıda olan projenin en az 1 yıl gecikmesi gündemde. Gazprom'un CEOyardımcısı Alexander Medvedev, Türk Akımı boru hattı projesinin ilk hattının faaliyete geçmesinin 2017 sonuna kadar ertelenebileceğini söyledi. Medvedev, “Bu tarih aralığı şu an erteleniyor. Ülkeler arası anlaşmanın ne kadar hızlı imzalanabileceğine bağlı. Bir yıl ertelenmesi feci bir şey olmaz” dedi. Rusya'nın, Türkiye'nin uzun süredir devam eden doğalgazda indirim taleplerine karşı da Türk Akımı'nın bir an önce onaylanmasını istediği belirtiliyordu. Gazprom CEO'su Aleksey Miller da Türk Akımı'nın kapasitesini yarı yarıya indirme kararı aldıklarını açıkladı.
AKKUYU İNŞAATLA BİTMEYECEK
Türkiye'nin ilk nükleer santralini Rusya 22 milyar dolar yatırımla Mersin Akkuyu'ya yapacak. Türkiye, santralin enerji üretmesiyle birlikte Rusya'dan sürekli hammadde de tedarik etmek zorunda. Ekonomik sıkıntılar ve bürokratik süreçler nedeniyle sarkacağı öne sürülen Akkuyu Nükleer Santrali için teleffuz edilen son tarih 2023 oldu.
KUTUPTAN MOSKOVA'YA KADAR TÜRKLER VAR
İki ülke arasındaki gerilim, Rusya'daki Türk yatırımlarını da ilgilendiriyor. DEİK'ten edinilen bilgiye göre, Türk müteahhitlik firmalarının, Rusya'da üstlendikleri proje sayısı 2014 sonu itibarıyla 1516'ya ulaştı. Bu projelerin toplam değeri 52 milyar dolar. GAMA Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj ile Rönesans Endüstri Tesisleri İnşaat'ın oluşturduğu iş ortaklığı REGA JV, Rusya'nın kutup bölgesindeki Yamal Yarımadası'nda kurulacak olan LNG (Sıvılaştırılmış Doğalgaz) tesisinin CWP3B kısmının yapım projesini imzaladı.
Dünyanın en büyük endüstriyel tesislerden biri olacak projede buz kırıcı tankerler de kullanılacak. Dev projede, her biri yıllık 5.5 milyon ton sıvılaştırılmış doğalgaz üretim kapasitesine sahip olacak olan üç ünitenin tamamlanması ile toplam 16.5 milyon ton yıllık kapasiteye ulaşılacak. Rönesans Holding St.Petersburg'da Kola Endüstriyel Park yatırım projesine devam ediyor.
Moskova genişletme çalışmaları kapsamında yer alan, “Yeni Moskova” bölgesinde 15 bin sosyalkonut projesini üstlenen Ant Yapı firması, toplam 4 milyar doların üzerindeki iş hacminin yüzde 75'ni halen Rusya'da yapmakta. Rusya'nın en hızlı gelişen bölgelerinden TataristanCumhuriyeti'nde Hayat Holding, Coşkunöz Holding, Tepe İnşaat firmalarının çalışmaları devam ediyor. Türk sermayesinin ayrıca perakende, cam ve bankacılık sektörlerinde de yatırımı var.
TÜRKİYE'YE EN ÇOK YATIRIM RUSLARDAN
Ruslar Türkiye'de Denizbank'ı satın alarak finans sektördeki yerini de aldı. Türkiye'ye bu yılın ilk yarısında 6 milyar 327 milyon dolar net doğrudan uluslararası yatırım girişi, 4 milyar 356 milyon dolarlık da uluslararası sermaye girişi yapılırken, Rusya 752 milyon dolarlık nakit sermaye girişi ile geçen yılın aynı döneminde ilk sırada yer alan Hollanda'yı geçerek birinci sıraya oturdu.
