El Harezmi cebirin atasıdır

El Harezmi cebirin atasıdır
Haber Tarihi : 08 Kasım 2015 05:37:52
Son Güncelleme Tarihi : 00 00 0000 00:00:00

El Harezmi, dünyaca tanınmış Müslüman bir alimdir. M.S. 830’da yazdığı kitapla cebirin temelini attı ve cebir kelimesi onun kitabından alındı.

Harezmi, Tam adı Ebu Abdullah Muhammed Bin Musa el-Harezmi olan bu büyük bilim adamı, Horasan'ın kuzeyinde Harezm bölgesinin Hive şehrinde 780 yılında doğmuştur. Harezm'de temel eğitimini alan Harezmi gençlinin ilk yıllarında Bağdat'taki ileri bilim atmosferinin varlığını öğrenir. Dönemin bilgi merkezi ve şehri olan Bağdat'a ilim öğrenmek için gitti. Burada kıymetli İslam alimlerinden ders aldı ve kendini yetiştirdi. Daha sonra da Bağdat'ta bulunan Bilim Akademisi Darülhikme'de görev alan Harezmi matematik, coğrafya ve astronomi dallarında çalışmalar yapmıştır.

Zamanın Abbasi halifesi Me'mûn'dan (813-833) büyük yardım ve destek gördü. Me'mûn kurduğu Eski Hint medeniyetlerine ait eserlerle zenginleştirilmiş Bağdat Saray Kütüphanesi'nin idaresini Harezmi'ye verdi. Daha sonra da Bağdat Saray Kütüphanesindeki yabancı eserlerin tercümesini yapmak amacıyla kurulan bir tercüme akademisi olan Beyt'ül Hikmet'de görevlendirilir.

Harezmi, cebir biliminin atası kabul edilir. Abbasiler döneminde zirveye çıkan “Bilimde Müslümanların Altın Çağı” 750-1258 yılları arasında yaşandı. Halife el-Memun, Bağdat'ta Beyt-ül- Hikme adlı büyük bir kütüphane kurdu. Bu kütüphanede en değerli kitaplar toplanıp Arapça'ya çevrildi, tanınmış alimler Bağdat'a davet edildi. O dönemde yetişen Harezmi, Hindistan'da geliştirilen 10 tabanlı sistemi ve Arap rakamları ile “0” sıfır kavramını kitaplarıyla Avrupa'ya öğretti. 0 ve 1 bilgisayar programcılığının ana kodudur

Algoritma da Harezmi'nin bilme bağışıdır

HArezmi, 825'te yazdığı kitapta bu bilgilerle nasıl hesap yapıldığını açıkladı. Kitap Latince'ye “Algoritmi de Numero Indorum” adıyla çevrildi. El-Harezmi adı, Avrupa'da “Algorizm” olarak bilindiği için “algoritma” terimi onun adından türetildi. Astronomiyle ilgili kitapları; Ziyc'ul Harezmi, Kitab al-Amal bi'l ve Usturlab Kitab'ul Ruhname'dir. Tarih ve coğrafya kitapları; Kitab'ul Tarih ve Kitab surat al-arz' Cebir biliminin adı Harezmi'nin kitabından türetildi.

Harezmi'nin matematik alanına yaptığı en önemli katkı cebir alanındadır. Harezmi'nin 830'da yazdığı “El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'lMukabele” (Cebir ve Eşitlik Üzerine Özet Kitap) adlı kitabı onun ününü artırdı. Kitapta, ikinci derece denklemlerin çözümünü geometri ve matematik yöntemleriyle açıklar. Avrupalılar “Cebir” terimini kitabın adındaki “Cebri” kelimesinden türetti. Harezmi, denklemleri bugünkü gibi +10x=39 şeklinde yazmıyordu. Kitapta, bu denklemi “hangi sayının

karesi, sayının 10 katı ile toplanırsa 39 eder?” şeklinde yazmıştı. Çözümü de sözle açıklıyor ve ayrıca geometri ile çözümü de gösteriyordu. Öğrencilere ezberletilen, ikinci derece denklemin köklerini hesaplama formülü Harezmi'nin çözümünden türetildi.