‘Trans yağ’ kullanımını 45 ülke yasakladı,Türkiye ne zaman yasaklayacak?
Kraker, çikolata, kek, bisküvi, mayonez, işlenmiş ve paketli gıdalarda bulunan trans yağlar, insan sağlığını tehdit ediyor. Kalp ve damar hastalıklarını, diyabet ile karaciğer yağlanması gibi hastalıkların bir numaralı sebebi olan transyağları yasaklayan ülke sayısı Kanada ile birlikte 45’e çıktı. Türkiye’de bir an önce ülke içinde üretilen ve ithal edilen ürünlerde trans yağ kullanımını yasaklamalı?
KULLANILMASINI EN SON KANADA YASAKLADI
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Avrupa Endokrinoloji Derneği Yöneticisi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, Kanada Sağlık Bakanlığı'nca geçtiğimiz günlerde hidrojenize edilmiş (PHO) yapay trans yağların kullanımının resmen yasaklandığını ve bu kapsama ülke içinde üretilen gıda ürünlerinin yanı sıra ithal gıdaların da dahil edildiğini anımsattı. Trans yağların kullanımının ABD'de de yasaklandığını hatırlatan Yıldız, bu yağların başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere aralarında tip 2 diyabet ve karaciğer yağlanmasının da yer aldığı kronik metabolik hastalıkların gelişme riskini artırdığını söyledi.
DÜNYADA HER YIL 540 MİLYON ÖLÜME NEDEN
Trans yağların zeytin yağı gibi doymamış bitkisel yağlara göre daha ucuz ve uzun ömürlü olduğunu aktaran Bülent Yıldız, "Yapay trans yağlar, kraker, çikolata, kek, bisküvi, mayonez, hazır patates kızartması ve daha pek çok işlenmiş ve paketli gıdada bulunmaktadır. Trans yağ içeren ürünlerin etiketlerinde 'hidrojenize nebati yağ' ya da 'hidrojenize bitkisel yağ' ifadesi yer alır" bilgisini verdi. Yıldız, global hastalık yükü çalışmalarının, endüstriyel trans yağların fazla tüketiminin dünyada her yıl 540 milyon ölüme neden olduğunu ortaya koyduğunu ifade etti.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA YÜZDE 6 AZALMA
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) 2023 yılına kadar tüm dünyada trans yağ kullanımının tamamen ortadan kaldırılmasını hedeflediğini vurgulayan Yıldız, şunları kaydetti: "Bu süreç tamamlanana kadar günlük trans yağ tüketiminin toplam enerji alımının yüzde 1'inden az olacak şekilde (2 bin kalorilik bir diyette 2.2. gramdan daha az) sınırlandırılması önerilmektedir. Gıdalarda endüstriyel trans yağ kullanımı, 2000'li yılların başında ilk olarak Danimarka, İsviçre ve İzlanda'da yasaklanmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalarda, trans yağ kullanımının yasaklandığı ülkelerde kalp damar hastalığı görülme sıklığı ve bu hastalıklara bağlı ölümlerde yüzde 6'lara varan oranlarda azalma bildirilmiştir."
SAĞLIĞIMIZI KORUMAK İÇİN TRANS YAĞ YASAKLANMALI
Prof. Dr. Yıldız, "Trans yağların gıda zincirinden kaldırılmasına yönelik 2000 yılından itibaren değişik ülkelerdeki uygulamaları inceleyen 32 çalışma bir arada değerlendirildiğinde, sağlığın korunmasında en etkili sonucun gıdalarda trans yağ kullanımının yasaklanmasıyla alındığı görülmektedir. Trans yağ kullanımı, yasaklama ile tamamen ortadan kaldırılırken ürün etiketlemesine dayalı düzenlemelerle yüzde 30-74 ve gıda üreticilerinin gönüllülük esasına dayalı düzenlemeler ile ancak yüzde 20-38 oranında azaltılabilmektedir." şeklinde konuştu.
TRANS YAĞLAR KALP KRİZİ GEÇİRME RİSKİNİ 3 KAT ARTIRIYOR
TABİİ olmayan, tamamen sentetik olan yapay trans yağlar, sıvı bitki yağlarının hidrojen ile ısıtılması sonucu elde ediliyor. Ucuz olduğu için bazı üretici firmalar tarafından tercih edilen bu yağlar, özellikle erken ölümlerde önemli bir etken olarak gösteriliyor. Bu tür yağların en önemli zararının, "kötü kolesterol" olarak bilinen LDL'yi artırması ve "iyi kolesterol" olan HDL'yi azaltması olduğu belirtiliyor. Bilimsel araştırmalar, trans yağ seviyesi yüksek olanların kalp krizi geçirme riskinin, normal beslenenlere göre 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.
