13 Mart 2018

13 Mart'ta aslında ne oldu?

13 Mart 1973: K.K.Komutanı Orgeneral Faruk Gürler'in Cumhurbaşkanı olma baskısı

Generallerin Hükümete baskı ortamının zirveye vardığı günlerin sonunda 13 Mart 1973 tarihi geldi çattı. Orgeneral Faruk Gürler, “Cumhurbaşkanı olmaya geldim. Beni seçmeye mecbursunuz” (Çağlayangil,1990:233) havası içerisinde Meclis'e gelmişti.

O gün hem Türkiye için hem de Parlamento için tarihi bir gündü. “TBMM'ye Faruk Gürler'in yeğeni dışında hiçbir sivil alınmamış” (Mangırcı,1999:103) dinleyici localarını başta Genelkurmay Başkanı Semih Sancar olmak üzere yüksek rütbeli subaylar doldurmuşlardı. Mecliste arkasını dönüp bakanlar parlamentonun ordu tarafından işgal edildiğini sanabilirlerdi.”(Yalçın ve Yurdakul,2000:240)

İçerisi böyleyken dışarısı daha farklı değildi. “Saat 10:00'dan itibaren Meclis'in etrafı askeri birliklerce sarılmıştı. Ankara'ya doğru tankların hareket ettiği, Kara Harp Okulu öğrencilerinin silah kuşandığı söylentileri milletvekillerine ulaşıyordu.” (Birand,1999:25)

Bazı subaylar baskı için milletvekili kulislerine kadar inmişler hatta yumruklaşmalar olmuştu.” (Dursun,2000:161)

Gürlerciler bir yandan “AP Genel Başkanı Süleyman Demirel'e son baskı ve tehditlerini yapıyorlar, Generaller Etimesgut'tan kıtaların hareket ettiğini Demirel'e ulaştırıyorlardı.” (Birand,1999:26)

Dönemin önemli şahitlerinden Demokratik Parti Milletvekili Hasan Korkmazcan'ın naklettiğine göre “Genelkurmay 2. Başkanı General Turgut Sunalp, siyasileri toparlayıp götürmekle tehdit ediyordu.” (analitikbakış,2009)

Dönem Bakanlarından Orhan Oğuz bu tarihi anı şöyle anlatıyor: Meclis'e gelince baktım, etraf asker ve polislerle çevrilmiş. Olağanüstü güvenlik önlemleri alınmış. Hemen içeri girdim. Ne olur, ne olmaz… Bir şeyler olacaksa hem Meclis içinde olurum, olayları buradan takip ederim, hem de kargaşa vs. çıkarsa bu yüce çatının koruması altında bulunurum diye düşündüm. Çünkü garip ve tehlikeli söylentiler vardı. “Zırhlı birlikler Ankara'ya doğru harekete geçti” deniyordu. Hatta bununla da kalınmıyor, güya askerlerin, “Eğer Faruk Gürler seçilmezse, bu defa milletvekillerini toplayıp bir yere götürmeyeceğiz, hepsini evlerinin önüne çıkarıp orada kurşuna dizeceğiz” dedikleri söylentileri yayılıyordu.(Oğuz,2004:270)