15 Ocak 1923: Lozan'daki Heyet Müşavirlerinden Hasan Bey bir manevra ile elimizden çıkmış ülkelerdeki Türk gayrımenkullerini el atılmaktan korumak için bir hayli çaba göstermişti.

Bu sorun  Lozan Antlaşması görüşmeleri sırasında da gündeme geldi.15 Ocak 1923 tarihli oturumda; Türk temsilci Hasan Bey, Hazinei Hassa mallarının, Osmanlı Devleti'nden ayrılan topraklar üzerinde kurulan devletlere herhangi bir bedel ödenmeksizin geçirilecek malların dışında tutulmasını istedi. Hasan Bey, bu malların devlete ait olmadığını, aksine özel mülk statüsünde olduğunu belirtti. (Koçak, 1990:16)

Lozan'daki Heyet Müşavirlerinden Hasan Bey'in müdahalesine rağmen bu mallar devlet malı sayıldı ve özel mülkün konusu sayıldığı için hukuken sahiplenilme şansını kaybetti. Böylece yurt içinde ve yurtdışındaki bir çok gayrımenkul elden çıkmış oldu.

Sultan Abdülhamid'e ait gayri menkulden bazıları şunlardı: Halepli Merası, Burunsuz Mandırası, Osman Paşa Konağı, Atik Valide Çiftliği, İplikhane arazisi, Silahdar Çiftliği, Üsküdar'da 7 parça, Maçka Bostan Sokağında 4 parça, yine Maçka'da Emlâk ve Eytam Caddesi'ndeki 6 parça gayrimenkuller. Bu kadarı  bile büyük bir yekûn tutan emlakten başka yine İstanbul mahkemelerinde görülmesi için bir kısmının İstanbul'da bulunduğu beyan edilerek yurdun muhtelif bölgelerinde olmak üzere 607 kalemde birleştirilmiş 5960 parça ve yine aynı şekilde 480 kalemde birleştirilmiş 4520 parça ki toplam olarak 10210 parça gayrimenkuller... (Koçak, 1990:53)

HAZIRLAYAN: HÜSEYİN YAĞMUR