21 Aralık 2018

21 Aralık 1918: Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Feshi

İstanbul'da bir terör  ve baskı politikası izleyen İngilizler,son olarak Meclisi basarak milletvekillerinin bir kısmını tutuklayıp, bir kısmını sürgüne gönderdiler.Sonraki Dönemin Dahiliye Nazırlarından Hilmi Uran, bu tarihi baskın olayını şöyle yorumluyor:Nihayet işgal kuvvetlerinin tasallut planı meclise kadar uzandı ve meclise gelip isimlerini verdikleri birkaç mebusu alıp götürmek istediler. Bunların arasında Rauf Orbay da vardı. Rauf Bey o sıralarda Ankara'da kalan Mustafa Kemal Paşa'nın meclisteki mümessillerinden biriydi. Rauf Bey'e arkadaşları tarafından kaçması teklif edilmişti. Herhalde kaçabilirdi de. Fakat kaçmadı ve kaç teklifini yapan arkadaşlarına, hatırımda iyice kalmış olduğuna göre,“Ben şimdiye kadar düşmandan kaçmadım” cevabını verdi. Aşağıya indi, teslim oldu, götürdüler. (Uran,2007:116)

Ahmet Emin Yalman da Rauf Orbay'ın tavrıyla ilgili tarih kitaplarında yer almayan bir başka önemli ayrıntıya yer  verir:O dakikada Sivas'ta kurulmuş olan Milli Hükümetin başlıca temsilcisi sıfatıyla İstanbul'da Rauf Bey bulunuyordu. Rauf bey ve arkadaşları 16 Mart işgalinin hazırlandığını günlerce önceden haber almışlar ve bunu Sivas'a bildirmişlerdi.Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey'e Osmanlı Bankası vasıtasıyla iki bin lira yol harçlığı göndermiş ve “Kaç,gel” emrini vermişti.Fakat hadiselerle karşı karşıya bulunan Rauf Bey,Meclis kapanmadan İstanbul'dan ayrılmayı mahzurlu görmüş, Anadolu'da hazırlanacak hareketin selameti için kendini feda etmeyi ve Malta'ya yollanmayı göze almaya karar vermişti.(Yalman,1997:472-473)

Meclis-i Mebusan bu olaylar üzerine 21 Aralık 1918 tarihinde ‘Fiilî işgal, hukuki işgal hâline de dönüşmüştür. Özgürce tartışma ve karar alma imkânı kalmamıştır. Bu sebeple çalışmalarımıza ara veriyoruz' kararı verdi. Bu tarihi kırılmanın ardından Mebuslardan bir kısmı da kaçarak Anadolu'ya geçti ve bağımsızlık mücadelesine katıldılar.