İstanbul’a tepeden bakan okul

Yolunuz düşerse eğer Fener-Balat semtine mutlaka onu görürsünüz, Kasımpaşa’dan bakarsanız da görürsünüz onu. Evet, İstanbul’a tepeden bakan 567 yıldır eğitime devam eden Rum Mektebi diye bilinen okuldan bahsedeceğim. Halk arasında halen karıştırılır kırmızı kilise denir veya hatta patrikhane ile bile karıştırılır. İşte okulumuzun hikayesi.

OKULUN TARİHİ
Okul, Sancaklar Yokuşu’nda bulunmaktadır. Okulun bulunduğu arsa, okulun mezunlarından olan Moldova Prensi Dimitri Kantemir'e aittir. Binanın mimarı Kostantin Dimadis'tir. Binanın yapımında Marsilya'dan getirilmiş kırmızı tuğlalar ve granit kullanmıştır. Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde şatolar yapan Dimadis, eseri beş sene içinde bitirmiştir. Binanın yapımı, dönemin parasıyla 17.210 lira tutmuştur. Okul, giriş katı da dahil olmak üzere 4 kattan oluşur ve 3020 m² kullanılabilir alana sahiptir. Binanın kubbesinin yerden yüksekliği 40 metredir. Binanın kuşbakışı görünümü bir kartalı andırır. Binanın girişinde ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΜΕΓΑΛΗ ΤƱ ΓΕΝƱΣ ΣΧΟΛΗ (Patrikaneye Bağlı Büyük Okul) yazmaktadır.

BAYKUŞ FİGÜRLERİ NE DEMEK İSTİYOR?
Okulun içini gezerken sütun başlıklarında çokça baykuş fikirlerini görürseniz. Bizi gezdiren görevli hanımefendiye sorduğumuzda bunun ilmi ve bilgiyi temsil ettiğini söyledi. Sınıflar yıllar önce bugünkü üniversitelerde kullanılan anfi sistemine göre yapılmış. Yani yukarıya doğru merdiven şeklinde tasarlanmış. Ses sistemi ve sınıfların akustiği de harika düzenlenmiş.
İstanbul'un en güzel yerlerinden birinde yer alan okul, gerek mimari yapısı gerekse tarihsel değeri ile İstanbul’un en görkemli binalarından biridir. Fener sırtlarındaki yüksek tepe üstüne inşa edilen eser, geniş ve yüksek cephesi, kırmızı tuğlaları ve ortasındaki kubbeli kalın bir kulesiyle dikkatleri çekmektedir. Büyüklüğünden dolayı yapı, daha küçük olan İstanbul Ortodoks Patrikhanesi zannedilir.

DİNİ EĞİTİMİ AĞIRLIKLI
Osmanlı İmparatorluğu´nun en yüksek mevkilerinde görev almış bulunan pek çok Fenerli Rum, baştercuman, Eflak ve Boğdan beyleri, patrik ve yüksek din görevlileri, bu okuldan yetişti. Osmanlı döneminde okulun müdürleri din görevlileri arasından seçilirdi.

 Okutulan dersler teolojik ağırlıklı, antik ve çağdaş felsefe, klasik filoloji ve edebiyattı. Okulun hocaları arasında da çok ünlü yazar ve araştırmacılar bulunuyordu. Bunlardan, baba ve oğul Zigomolar (1556-1580), Teofilos Koridaleus (1621-1639), Aleksandros Mavrokordatos (1663-1671), Avgenios Vulgaris (1760-1761) ve Konstantin Kumas, dünyaca ünlü isimlerdir.

Okul 1861´den sonra klasik eğitim veren bir liseye dönüştü. Günümüze kadar ulaşan görkemli bina 1881´de mimar Dimadis tarafından inşa edildi. 1903´te okulun bünyesine, ilkokul öğretmeni yetiştirmeye yönelik, klasik filoloji ve pedogoji eğitimi veren bölüm eklendi.

Haliç´in iki yakasında bulunan en görkemli yapılardan bir olan okul cumhuriyetten sonra Fener Rum Erkek Lisesi adını aldı. Okulun, hemen bitişiğinde, Tevkii Cafer Mektebi Sokak´ta bulanan bir binada ise kız öğrencilere eğitim veriliyordu. Okulların karma olmasından sonra kız öğrenciler de Fener Rum Erkek Lisesi binasına taşındı.