Değerli okuyucalarımız bu satırları size Fransa’dan yazıyorum. Yıllardır  görmeyi istediğimiz bir çini tabloyu merak ediyorduk. Bunu nihayet 12 Mayıs 2022 de bulduk. Fransa’nın Lens şehrine gittik üç bin km kat ederek size bu tablonun neden peşinden gittiğimizi kısaca anlatmak istiyorum. Zira bu tablo Türkiye’den kaçırılmadı veya satılmadı tamir için gönderildiği atölyöde değiştirilerek sahtesi Türkiye’ye gönderildi. Bizde Allah’a hamd olsun gittik yerinde gördük. Ve o çini tabloya o kadar ilgi var ki dünyanın değişik yerlerinden onu görmeye geliyorlar. Bu tablo daha önce Paris’de Louvre müzesinde iken şimdi buraya getirilmiş. İşte hikayesi :

Fransa-Paris-Loüvre Müzesinde 2.Selim Türbesinin büyük boy harika çini levhaları sergilenmektedir. Bugün türbenin girişinde bulunan çini levha maalesef sahtedir ve SAHTE OLDUĞUNU ANCAK 2003 YILINDA ANLAŞILDI. Peki, neden ülkemizden göz göre gitti ve hala neden getirilmiyor? O kadar çok soru var ki, önce bu çininin hikâyesini anlatalım, sonra da hep beraber bu “Çini Levhanın” ülkemize gelmesi için elbirliği ile kampanya başlatalım ne dersiniz?  İşte hikayesi:

GÖZ GÖRE KAÇIRILIR

1800’lü yılların başında: Osmanlı hükümeti: II. Selim ve III. Murat türbeleri ve I. Mahmut kütüphanesinin çinilerinin restorasyonu için çalışmalar başlatır. Bu doğrultuda: Ayasofya Müzesi bahçesinde bulunan II. Selim’in türbesinin restorasyonu için: İstanbul’da diş doktorluğu yapan ve tarihi eserlere düşkünlüğüyle tanınan Albert Sortin Dorigny isimli şahıs müracaat eder ve restorasyon faaliyetlerini yapması için kendisi görevlendirilir. Çünkü: dönemin sultanı II. Abdülhamit ve devletin diğer ileri gelenleriyle iyi ilişkileri bulunmaktadır.

TÜRBENİN EN DEĞERLİ PARÇASIYDI
Türbenin hemen girişinde bulunan, özellikle 16’ncı yüzyılda, çini sanatının en muhteşem eserlerinden olan “İznik çinileriyle süslenmiştir. Özellikle: Mimar Sinan, yaptığı cami ve türbelerde, bu çinileri kullanmıştır. II. Selim türbesi de, Mimar Sinan tarafından yapılmıştır ve yapıda, bol miktarda İznik çinisi bulunmaktadır. Bunlarda: özellikle, revaklı girişin sağ ve sol yanlarında bulunan, çini panolar muhteşem güzellikleriyle dikkat çekerler.

Ancak: bu sinsi Fransız: 1894 yılında: II. Selim türbesinin çinilerinin benzerlerini, Fransa’da bir fayans fabrikasında yaptırır ve bu fayanslar geldikten sonra, orijinal çinileri yerinden söktürür ve yurt dışına kaçırarak satılır ve yerlerine fabrika yapısı çinileri yerleştirir. Evet, bir gecede, 60 parçadan oluşan çini panoyu yerinden söküyor ve önceden hazırlattığı sahte panoyu buraya yerleştiriyor. 4 yıllık restorasyon çalışmalarında, bu hırsız Fransız, birçok çiniyi Fransa’ya kaçırır.

2003 YILINA KADAR SAHTE OLDUĞU ANLAŞILMIYOR
Türbenin girişinde bulunan bu çini levhanın sahte olduğu maalesef uzun yıllar anlaşılmaz. Bu süre sonunda, yalnızca: türbenin rekavlı girişinin sol yanında bulunan çini pano: diğer yanda (aradaki mesafe, yalnızca 5 cm. dir) bulunan benzerine göre daha solgun görülmektedir. Halbuki: tamamen naturel boyalarla boyanmış ve hemen hemen hiç solmayan çiniler, bu panoda niye solmuştur? Bunun nedeni, uzun yıllar anlaşılamaz. Ancak: 2003 yılına gelindiğinde, çinilerin bulunduğu bölümde, 2 çini yerinden koparak düşer ve kırıldıklarında, arkalarında “Paris şehrindeki “Choisleroi Seine” isimli fayans fabrikasında üretildiklerine dair mühür” çıkınca, yapılan sahtekarlı ve hırsızlık yıllar sonra da olsa anlaşılır.

UTANMADAN YAZI BİLE YAZMIŞLAR
Çiniler araştırıldığında ise, bunların Fransa-Paris Louvre Müzesinde sergilendikleri anlaşılır. Hatta: müze yetkilileri, çekinmeden, bu panonun altında “Ayasofya Müzesinin haziresinde bulunan Sultan II. Selim Türbesinin çinileri” ibaresini bile kullanmaktadırlar. Çünkü: bu çini pano: 1905 yılında, Dorigny denilen hırsız tarafından, müze müdürlüğüne satılmıştır. III. Murat Türbesinden çalınan çiniler ise: yine Fransa-Paris-Sevr Müzesinde sergilenmektedir. Müze müdürü ile yapılan görüşmede ise: panonun, kanuni yollarla satın alındığının onlar için önemli olduğu vurgulanmaktadır. Evet bu paha biçilmez çiniler, tüm iade girişimlerine rağmen, geri verilmemektedirler.
İnşallah Türkiye’ye dönüşte bununla ilgili sizlere yine detaylı bilgiler vereceğim. Fransa’dan selamlar.