09 Ekim 2018

Deniz Gezmiş ve 17 Arkadaşının İdam Cezasına Mahkûm Edilmesi

9 Ekim 1971: Deniz Gezmiş ve 17 Arkadaşının İdam Cezasına Mahkûm Edilmesi

 

12 Mart Darbesinin ardından generaller tarafından kurdurulan Erim hükümetinde, Başbakan Yardımcılığı görevine getirilen Albay Sadi Koçaş, terör olaylarının tırmanması üzerine Türkiye radyolarından bir hükümet bildirisi okudu. Bu bildiriyle birlikte, ülke genelinde yüzlerce kişi gözaltına alındı.

 

12 Mart Muhtırasının üzerinden yaklaşık yedi ay geçmişti ki, Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşı, 9 Ekim 1971'de Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından idam cezasına mahkûm edildi. Askeri Yargıtay da bu karası 10 Ocak 1972'de kısmen onayladı. Askeri Yargıtay, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamlarına hükmetti (Akdoğan 2011:170) 

 

Erim ilk icraat olarak, 27 Nisan'da Ankara, İstanbul ve İzmir dahil olmak üzere 11 ilde sıkıyönetim ilan etti, Dev- Genç, Ülkü Ocakları, Devrimci Doğu Kültür Ocakları kapatıldı, Cumhuriyet ve Akşam gazetelerine yayın yasağı getirildi, Çetin Altan ve İlhan Selçuk gözaltına alındı. Ankara'da gece sokağa çıkma yasağı ilan edildi. İstanbul'da sıkıyönetimin iki ay daha uzatılmasından sonra Türkiye çapında daha da büyük bir gözaltı dalgası yaşandı.

 Kimler yoktu ki bunların arasında; Uğur Alacakaptan, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Yılmaz Güney, Yaşar Kemal, İdris Küçükömer, Behice Boran, Sadun Aren, Fakir Baykurt, Azra Erhat, Vedat Günyol, Bahri Savcı, Mümtaz Soysal, Bülent Nuri Esen, Tarık Zafer Turaya, Emil Galip Sandalcı, Sevgi Soysal, Muammer Aksoy… (Birler,2010:221:222)

Dönemin Cumhuriyet Halk Partisi, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam kararına onay vererek bütün beklentileri boşa çıkarmışlardı.

Kanun Meclis'te 48'e karşı 275, Senato'da da 34'e karşı 111 oyla kabul edildi. CHP'li 144 milletvekilinden Paşa ve Bülent Bey dahil 47'si, 34 CHP'li senatörden de sadece 18'i idamlara karşı çıktı. Gruptan hatırı sayılır miktarda milletvekili kabul oyu verdi. (Birler,2010:370:371)