Yıllar önce bir gazete haberinde okumuştum, İstanbul’da bulunan Osmanlı çeşmelerinin sayısından daha fazla Mısır’ın başkenti Kahire’de olduğunu ve üstelik hala da su aktığını yazıyordu. İstanbul’da ise ayakta olan çeşme sayısının 200 gibi bir rakam olmasına rağmen Kahire’de 400’ün üstünde olduğunu bildiriyordu. Bu haber yıllar önceydi. Şimdi acaba İstanbul’umuzda 200 çeşmeden geriye ne kaldı bilmiyorum. Adım adım İstanbul sokaklarını geziyorum, gördükçe de ilgili yerlere iletiyorum, sahip çıkalım diyorum. İşte bu çeşmelerden bir tanesi de Safiye Sultan Çeşmesi…

Aksaray’da halıcılarda, halıcılar köşkü sokaktan Oğuzhan caddesine çıkarken hemen soldadır. Tek yüzlü sokak çeşmesi görünümündedir. Barok dönem eseri olan çeşme onarım geçirmiş ve çatısı tamamen betonla kaplanmıştır. Ayna taşına kadar gömülü kalmıştır İşte diğer detaylar:

 

HAYATI ÇİLELERLE GEÇEN PADİŞAH KIZI SAFİYE SULTAN

1749 yılında yapılan çeşmenin banisi 2. Mustafa’nın kızı Safiye Sultandır.  Safiye, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın oğluna kız kardeşleri Emine Sultan ve Ayşe Sultan ile aynı anda nişanlandı, o sırada Maktulzade Ali Paşa ve Beylerbey (genel vali) Adana olarak bilinir. Evlilik, 8 Mayıs 1710 tarihinde, amcası Sultan III. Ahmed döneminde gerçekleşti. Düğün alayı, Cebehane ve Soğukçeşme yolu üzerinden İmparatorluk Kapısı’ndan kısa bir mesafe, evliliğin tamamlandığı “Rami Paşa’nın sarayı” olarak bilinen Demirkapı’daki prensesin sarayına gitti. Kısa bir süre sonra, Haziran 1710’da damat, vali olarak görev yapmak üzere Diyarbekir’e gönderildi.

1723 yılında Ali Paşa’nın ölümünden sonra Safiye, 1 Temmuz 1726’da Mirzazade Mehmed Paşa ile evlendi. Mehmed Paşa’nın 1728’de ölümünden sonra, üvey kardeşi Sultan’ın I. Mahmud 1740 yılında Ebu Bekr Paşa ile evlendi. 1759’da öldüğünde dul kaldı. Safiye Sultan 15 Mayıs 1778’da seksen bir yaşında öldü ve Süleymaniye Camii’nin Kanuni Sultan Süleyman türbesinin dışına gömüldü. Kızı Zahide yanına gömüldü. Safiye Sultan’ın Ayasofya, Sultan Mehmed, Sultan Bayezid ve Valide Sultan camilerine “vakf” yaptırdığı bilinmektedir. 1729’da Üsküdar’da Bulgurlu Camii yakınında bir çeşme yaptırdı. 1780 yılında, ölümünden iki yıl sonra, Paşabahçe ile Tepeköy arasında Boğaziçi’nde bir çeşme yaptırıldı.

 

SAFİYE SULTAN ÇEŞMESİ KİTABESİ

Kitabe Ebubekir Paşa oğlu Elhac Süleyman tarafından yazılmış.

Kemerinin üzerinde büyük bir yer tutan kitabe bozulmuştur:

“ O âb-ı rû-yi hilafet cihan-bânın”

“…………………………Safiye Sultanı”

“ Cihanda eyle tûl-i ömr……………”

“ ……hayr ile şâyan-ı rahmet it anı”

“ ……bu çeşme-i dil-cû………………”

“ Akıtdı lûleden atşâna âb-ı hayvanı (1163)”

“ Musîb su gibi ezberledim dü târihini”

“ Ki âb-ı zemzem dil-teşne eyler insanı”

“ Ne ayn-ı dil-keş-ü nev yapdı hasbeten l’llah  (1163)

“ Çün itdi Hak muvaffak Safiye Sultanı”