İçinde bulunduğumuz hareketli günlerde, manevi açıdan derinleşmeye, yoğunlaşmaya her zamankinden daha çok ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Bunun için de manevi gezilerin insan ruhuna iyi geleceğine inanıyorum. İstanbul'da yaşıyor olmak bu açıdan çok büyük avantaj sağlıyor. Hem Avrupa yakasında hem de Anadolu yakasında bulunan büyük veliler her daim isteyenlere kucak açıyor.

 

Bazıları kimseye anlatamadığı derdini, çözüm bulamadığı hüznünü,  baş edemediği acısını, ağır gelen yüklerini hafifletmeye, bazıları da sevinçlerini, gerçekleşen dileğini/duasını, aldığı güzel haberleri paylaşmaya bu özel mekanlara gidiyor.

 

Büyük veliler, Allah dostları yaşadıkları dönemde olduğu gibi vefatlarından sonraki dönemlerde de insanlara yol göstermeye, dost olmaya devam ediyor. Mekanların ruhu olduğu gerçeğinden yola çıkarak bu mekanların da kendine özgü dinginliğini fark edebilir ve zamanın nasıl geçtiğini anlamayabilirsiniz.

 

Bu hafta  İstanbul'da bulunan ve denizciler tarafından İstanbul Boğazı'nın dört manevi bekçisi olduğuna inanılan büyük velilerden bahsetmek istiyorum. Geçmişte, Müslüman ve Hristıyan gemiciler sahile yanaşarak bu dört Allah dostuna selâm vermeden boğazı geçmezlermiş. Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri, Beşiktaş'ta Yahya Efendi, Beykoz'da Yuşa Hazretleri ve Sarıyer'de Telli Baba'nın İstanbul'un manevi bekçileri olduklarına dair yaygın inanış günümüzde de devam etmektedir.

 

Bayram tatili dolayısıyla İstanbul'da kalabalığın kalmadığı bu günler, yakınlarımızla birlikte büyük velileri ziyaret edip bayramlaşmak, dualar göndermek için güzel bir fırsat olabilir.

 

Aziz Mahmud Hüdayi Kimdir?

 

Osmanlı devri İstanbul velîlerinin büyüklerindendir. Asıl adı Mahmûd'dur. “Hüdâyî” ismi ve “Azîz” sıfatı kendisine sonradan verilmiştir. Cüneyd-i Bağdâdî Hazretleri‘nin neslinden olup, “seyyid”dir.

İlim, tasavvuf ve edebiyat sahalarında parlak bir hüviyete sahip bulunan Hüdâyî Hazretleri, mâneviyat rehberleri arasında bulunmaktadır

 

Allâh rızâsı istikâmetinde ihlâs, samîmiyyet ve gayret üzere hareket eden Hüdâyî Hazretleri, sahip olduğu zâhirî ve bâtınî liyâkat sebebiyle de hem pâdişâhların hem de bütün halkın sevdiği bir Hakk dostu olarak yaşamıştır. Celveti tarikatının kurucusu olan Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'nin “Ben öldükten sonra mezarımı ziyaret edenlerin ölümü denizden olmasın ve duaları kabul olsun” şeklinde dua ettiği bilindiği için türbesi halkın sıkça ziyaret ettiği bir mekandır.

 

Sultanların Sultanı olarak bilinen Aziz Mahmud Hüdayi Hazretlerinin türbesi bugün kendi adını taşıyan vakfın da içinde olduğu Aziz Mahmud Hüdayi Camii içinde Üsküdar'da Doğancılar semtinde bulunuyor.

 

Yuşa Hazretleri Kimdir?

 

 

Türbede gömülü olan zatın Yuşâ Hazretleri olduğuna inanılmaktadır.  Hazreti Yuşâ bir rivayate göre de Musa Peygamber ile birlikte  Boğaziçi'ne gelmiş ve vefat ederek bu tepeye gömülmüştür. Çeşitli tefsirlerde Yuşâ'nın Musa'nın vefatından sonra peygamber olarak görevlendirildiği nakledilir.

 

Halk arasında Yuşa Peygamber'e ait olduğu düşünülen mezarın etrafına  bir duvar çektirmiş ve türbenin bakımını yapmak için görevliler tayin ettirmiş. Tarih boyunca ziyaretçileriyle bütünleşen ve hep insanların ilgi odağı olmayı sürdüren bu tepede, III. Selim döneminin bazı yıllarında, izdihamdan dolayı ‘fitneye mahal olmasın' düşüncesiyle mevlid okunması bile yasaklanmıştır.

 

Yuşâ Tepesi, İstanbul'un Anadolu Kavağında Beykoz ilçesinde bulununan tepedir. Burada Yuşâ Hazretleri'nin Türbesi ve Camii'nin bulunduğu mekândır. Kuzeyinde Yoros kalesi bulunur

 

 

Telli Baba Kimdir?

 

Asıl adı Abdullah olan ve halk arasında Telli Baba olarak anılan ve tanınan bu büyük Zat,  Kadirî tarikati şeyhlerinden bir veliyyullahtır. Allahu Tealâ'nın ahlakı ile ahlaklanmış ve Peygamber Efendimiz Hazretleri'nin sîret ve sünnetine can ve gö­nülden bağlanmış olması dolayısıyla din ve mezhep farkı gö­zetmeksizin, kendisini ziyaret ve müracaatta bulunanlardan manevi himmetini esirgememiş ve yardım isteyenlerin imdâdına ruhaniyyeti ile yetişmiştir.

 

Telli Baba'nın türbe-i şerifi, dünya hayatında iken kendisinin yalnızca Allah-u Teala'ya ibadet ettiği zaviyesidir ki, vefatından sonra dervişleri onu aynı yere defnetmişler ve kabrini ziyaretgâh haline getirmişlerdir.

 

İstanbul'u kuşatan Emevi orduları veya başka bir İslam ordusu ile İstanbul'a gelen bir zat olduğu rivayetlerden biridir. Diğer bir rivayette ise Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşayan ve şehit düşmüş bir imamdır. İstanbul'un manevi bekçilerinden Telli Baba'nın kabri Sarıyer, Rumeli Kavağı'nda bulunmaktadır.

 

 

Yahya Efendi Kimdir?

 

Yahya Efendi, müderris, şair ve sufi bir Allah dostudur. Uzun yıllar kadılık yapan Yahya Efendi, Kanuni Sultan Süleyman'ın da süt kardeşidir. Çocukluğu ve gençlik yılları Trabzon'da geçmiştir, ilk eğitimini babasından ve daha sonra Müfti Ali Çelebi'den alarak  daha sonra İstanbul'a göç etmiştir.

 

“Üveysi Tarikatı”nın devrindeki piri olan Yahya Efendi, gördüğü bir rüyanın neticesinde dergâhın bulunduğu bugünkü mahalli kendi parası ile satın alarak burada mescit, medrese, hamam, aşevi ve misafirlerin istirahat edebilecekleri yerler yaptırarak “Hızırlık” adını verdiği tam bir külliye meydana getirmiştir

 

Yahya Efendi ömrünün sonuna kadar ibadetle vakit geçirmiş, 1570 senesi Zilhicce ayında Kurban Bayramı gecesinde 78 yaşında iken Beşiktaş'taki dergahında ebedi aleme göçmüştür.

 

Yahya Efendi'nin türbesi, Beşiktaş'ta Yıldız Parkı'nın yanında, Yahya Efendi çıkmazındadır.