Kitap Yazarı: NÜVİT OSMAY

 

“İnsan Mühendisliği” kitabı bir kişisel gelişim kitabıdır ve toplam dört bölümden oluşmaktadır. Birçok önemli isimlerden de alıntı yaparak kitabı oluşturmaktadır. Nüvit Osmay ilk bölümde, insanın kendisi, çevresi ve işi diyerek okuyucuyu düşündürüp kendi hayatını gözden geçirmesini sağlayıp, ona çok değerli bilgiler katmaktadır. İkinci bölümde ise, insanın amir rolünde yapması, sahip olması gereken vasıfları, bilmesi gereken ipuçlarını okuyucuya sunmaktadır. Liderliğin öneminden bahsederek, üçüncü bölümde insanın liderlik rolü üzerinde durmaktadır. Değişik lider tiplerinden örnekler vererek, iyi liderin tanımını yapmaktadır. Son bölümde ise insan ve eğitim diyerek günlük hayatta ve iş hayatında bazı eğitimler hakkında uyarılarda bulunmaktadır.

 

1.BÖLÜM

Kendimizden daha zeki insanlarla çalışma sanatı

Bugün bütün uluslar, müesseseler, işletmeler ve fabrikalar başkalarına kendisinden daha zeki, akıllı, bilgili ve tecrübeli insanları çalıştırmasını bilen insanların geçmesini bekliyorlar. Çünkü bu gibi elemanlardan faydalanamayan amirler, şefler, liderler evlerinde elektrik olduğu halde mum yakan ve sonra da bu hareketleri için teknik veya psikolojik bahaneler bulmaya çalışan insanlara benzerler.

 

Metot mühendisliği

Metot mühendisliği, teknik alanda yapılan bütün işlerin en ufak ayrıntılarına kadar birçok mantıki sorularla bombardıman edilmesidir. Eğer bu soru bombardımanından sonra, hedef, yani ele alınan iş, sağlam yerinde durabilirse, işte o zaman o iş doğrudur, mantıklıdır ve yapılacak işlerin de mevcut imkânlar içinde en uygunudur ve yapılması gerekir.

 

Heyecan ve coşku

İnsanın büyük işler başarabilmesi, başka bir deyimle, verimli bir şekilde çalışabilmesi ancak “içindeki heyecan” denilen o “ilahi kuvvetten” faydalanabilmesi sayesinde mümkündür.

Dale Carnegie insanların heyecan denilen o ateşe sahip olabilmesi için şu dört noktaya dikkat etmeleri gerektiğini söyler.

1.      Yapacağımız şeyi sevmek ve ona tam manasıyla inanmak.

2.      Kendi kendimize cesaret ve heyecan telkin etmek.

3.      Heyecanlı insanlarla beraber olmak ve onlarla konuşmak.

4.      Kafamızda kuvvet ve heyecan düşünceleri yaratmak.

 

Korku, şüphe, vesvese ve tereddüt heyecanı öldüren en tesirli zehirdir.

 

Başarı için hatasız formül

Dürüstlük kabiliyeti başa geçen insanın verimini iki veya üç misline çıkarır. Dürüstlük insanın içinde bina edilmiş davranışların bir toplamıdır.dürüstlüğün getirdiği şeyler, faizlerden bir ki tanesi ise; cesaret, sebat ve huzurdur.

 

Sonuç alma sanatı

“Ya bir işe önceden başlama ya da başladığın işi bitir, yarıda bırakma!”

İlkokuldan en yüksek öğrenime kadar her eğitimin ilk amacı bu olmalı. Başlanan işi bitirme şuuru daha küçük yaştan kafalara aşılanmalıdır.

Netice almaya tesir eden faktörler:

Olumlu düşünceye sahip olmak, hiçbir işe onu sonuna kadar iyice düşünmeden, yani planlamadan başlamamak, hata yapmaktan korkmamak, en iyiyi bulmak için uğraşırken iyiyi kaybetmemek, ekip halinde çalışmaktan zevk almak, toplantılara önem vermek onlardan faydalanmak, kendimizi mümkün olan ufak işlerden başlayarak zora doğru gitmeye alıştırmak.

 

Tolerans

Toleransın gıdası ilahi şüphedir. “ Acaba karşımızdaki adamın da söylediklerinde haklı olduğu bir taraf yok mudur?” şeklindeki şüphe. Toleransın dershanesi kütüphanelerdir, hocası da tarihtir. Dolayısıyla insanoğlunun asırlar boyunca başından geçen tecrübelerdir.

 

İnsanlarla geçinmenin yolları

Birinci kural, insanları tenkit etmeyin, onlardan şikâyet etmeyin ve ani hüküm vermeyin. İkinci kural, insanları takdir ediniz. Onların içlerindeki kabiliyetleri meydana çıkarmalarına yardım ediniz. Üçüncü kural, karşınızdakine derin bir arzu uyandırınız, o her şeyi kendiliğinden yapar.

 

Dost kazanma sanatı

Ünlü psikolog Adler şöyle der: “Hayatta en büyük güçlüklerle karşılaşan insanlar başkalarıyla ilgilenmeyenlerdir. Dale Carnegie’nin birkaç dost kazanma yolları ise şöyle:

 

Başkaları ile samimi olarak ilgilenin. En basit ilgilenmek selam vermektir.

Gülümseyin. Çinlilerin bir atasözü var: Gülümsemesini bilmeyen insan dükkân açmamalıdır.

Bir insan için bütün dillerde en güzel kelime kendi ismidir.

 

Düşünme sanatı

Meşhur İngiliz yazarlarından Sommerset Maugham diyor ki: “Düşünmek istemek, arzu etmekle olur ve gelişir. Düşünmek istemeyen insan yeni fikirler bulamaz.”

Bir Fransız psikolog şöyle der: “Lüzumunda fazla okutuyorlar, ezberletiyorlar, lüzumundan fazla şey öğretmeye çalışıyorlar. Bu nedenle düşünmeye vakit bulamıyoruz.”

 

Karar verme sanatı

Çok defa sabırla beklemek ve karar vermeyi boyuna ileriye atmak bizi belki biraz avutabilir, fakat şunu da unutmamalıdır ki, “bekleyenin önüne her şey gelir, yalnız çok geç!”

Karar vermememizin bazı sebepleri vardır. Bunlardan birincisi düşüncelerimizi bir yerde toplayamaz, fazla etrafa dağıtırız. İkincisi ise his jeneratörlerimizin fazla sıcak gitmesine müsaade ederiz. Sevgi, nefret, sempati ve antipatilerimizin tesiri, akıl, mantık ve sağduyu ile seçilecek yolları sisle kaplar.

Karar vermenin ABC’si veya her duruma uyabilen temel prensipleri yoktur. Fakat tarih boyunca denenmiş usuller vardır. Herhangi bir problemi çözmek, onun hakkında karar vermek için onunla ilgili bütün bilgileri öğrenmemiz lazımdır. Mevcut bütün olanak ve olasılıkları bilmek ve bunları varılacak hedefe göre birbiriyle kıyaslamak lazımdır.

Ruh doktoru Otto Fernichel; “Düşünmek harekete geçmek için bir hazırlıktır. Harekete geçmekten korkan insanlar bu hazırlığı uzatır” der.

Politikada bir açık kapı terimi vardır. Verdiğiniz birçok kararlarda da böyle açık kapı bırakmak ve ileride onları duruma göre bir parça değiştirmek imkânı düşünülmelidir.

Şüphe ve tereddüt içinde iseniz, “hayır” deyiniz. Sonra evet diyebilirsiniz! Çünkü hayır’ı evet yapmak evet’i hayıra çevirmekten daha kolaydır.

Karar verme sanatının son kademesi cesarettir. Andrew Jackson: “Cesaretli bir adam tek başına çoğunluktur” der.

Konuşma sanatı

Toplum önünde konuşabilmenin en önemli şartı insanın kendini unutması ve yalnız konuşacağı konuyu, topluma vereceği şeyleri düşünebilmesidir.

 

“İnsan konuşacağı şeyden 40 kat fazlasını bilmeli” diyor Carnegie, “çünkü otuz dokuzunu unutsanız bile gene geriye konuşacak kadar şey kalır.”

 

İyi bir konuşmanın şartlarından biri de kısa, faydalı ve yapıcı olmasıdır. Eskiler buna “efradını cami, ağyarını mani” derlerdi. Yani o gerekli her şeyi kapsamalı fakat içinde lüzumsuz hiçbir kelime bulunmamalıdır.

 

Konuşmacı hakikaten sevdiği, heyecan duyduğu, dolu olduğu ve karşısındakilere böyle bir mesajı vermekten mutluluk duyacağı bir konu, uygun bir zaman ve uygun bir toplum seçmeli ve hiçbir zaman konuşmak için konuşmamalıdır.

 

İki önemli kitap listesi

Kitabın bu bölümünde Profesör Joshua M. Bear’ın gönderdiği 100 adetten oluşan kitap listesi vardır. İkinci liste ise Türkçe seçme yapıtlar başlığında. Bear, “ Benim kıstasım şu olmuştur: Türk ruhunu anlamak isteyen bir yabancıya hangi kitapları tavsiye ederdim. Buna göre aşağıdaki kitapları seçtim.” diyerek kendi listesini yayınlamıştır.

 

Okumak sanatı

Kurnaz insanlar okumayı küçümserler, basit insanlar ona hayran olurlar. Akıllı insanlar ise ondan faydalanırlar.

Okumak bir insanı doldurur, insanlarla konuşmak onu hazırlar, yazmak ise onu olgunlaştırır.

İnsanın anlayışına hiçbir şey engel olamaz, fakat bu ancak uygun bir okuma sayesinde ele geçirilebilir.

 

Dostluk üzerine

Schiller dostluğun ilk şartını sadakat, vefa olarak açıklamaktadır. Dostluğun derecesi yapabileceğimiz fedakârlığın derecesine, kendi egoistliğimizden uzaklaşabilme miktarına eşittir.  Dostluğun en önemli zorunluluklarından biri de dinlemektir. Dostluk çok değerli bir meziyettir ve elektrik akımına benzeyen bir tarafı vardır, iki telin birleşmesiyle devre kapanır ve ışık verir.

 

Daha az tenkit, daha çok iş

Konfüçyüs’ün şu sözü de düşündürücüdür:

“Karanlığa küfredeceğine bir mum yak!” Akıllı insanlar tenkit etmezler, anlamaya çalışırlar.

Eski bir atasözü, “Koşan ata kırbaç vurulmaz,” der. Dünyada olumlu, faydalı ve yerinde bir tek tenkit vardır. O da nefsimizi, kendi kendimizi tenkittir.

 

Kişisel özgürlüğe götüren yedi yol

Sorumlulukla beraber hürriyet şahsi mutluluğun biricik sağlam temelidir. Öyleyse her birimiz şahsi hürriyetimizi kuvvetlendirmek için ne yapabiliriz?

1.      Para toplayın. (Para toplamak bağımsızlığımızı kuvvetlendirmektir)

2.      Eğitim ve becerilerinizi geliştirin.(Piyasada geçen bilgileriniz ne kadar fazla ise, o kadar hürsünüz demektir.)

3.      Şerefinizi temiz tutun.

4.      Özel hayatınızı iş hayatınızla karıştırmayın. (Herkesin kendi özel hayatı gizlidir. İşte bu mahremlik hürriyet anlayışımızın esasını teşkil eder.)

5.      Hayatınızı bütün kalbinizle veremeyeceğiniz hiçbir teşkilata vakfetmeyin.(İdeal olarak biz yalnız inandığımız şeyler için çalışmalıyız.)

6.      Etki ağınızı genişletin.

7.      Şahsi sorumluluğa karşı büyük bir arzu geliştiriniz.(Faal olunuz! Sorumluluk kabul ediniz!)

 

2.BÖLÜM

İş yaptırma sanatı

İster ev hayatımızda olsun, ister iş hayatımızda olsun, yanımızdaki, emrimizdeki insanları, bir şeyin yapılması için harekete geçirmek zorundayız.

 

İş yaptırma sanatının birinci kuralı karşı tarafta o işi yapmak, harekete geçmek veya davranışta bulunmak için bir arzu uyandırmaktır. İkinci kural da iş yapacak adama işin amacını, alınması beklenilen sonucu önceden ve iyice anlatılmasıdır. Üçüncü kural ise, insan teşkilatına inanmalı, güvenmeli ve onunla iftihar etmeyi öğrenmelidir.

 

Biz hakikaten tembel miyiz?

Napoleon’un bir sözü vardır:

“Kötü alay yoktur, kötü alay komutanı vardır.” Tembel insan yoktur veya çok nadirdir. Fakat onları çalıştırmaktan aciz, anlayışsız amirler, heveslerini kıran çapraşık nizamlar, gayesiz teşkilatlar vardır.

 

Büyük idarecileri yok eden küçük günahlar

Bir idarecinin bağını bozan küçük tilkiler vardır. Bunlardan biri kıskançlıktır. Kıskançlık insanın hafızasını kaybetmesinin bir şeklidir. Bu hastalığa tutulan kim olduğunu unutur.

 İkinci küçük tilki de öfkedir.

Bundan sonraki küçük tilki korkudur. Korkusuz bir adam cesur bir adam demek değildir. O basitçe kayıtsız bir adamdır ve kayıtsızlık da güvenilebilir liderliğin vasıfları arasında bulunan bir şey değildir. Fakat büroda korkusuz adam ne kadar tehlikeli ise, korkak adam da o kadar öldürücüdür.

Ufak bir tilki daha kaldı, o da hırstır. Bir cins ihtiras her büro için faydalı olabilir, fakat şahsa ait olan ihtiras grup olarak ihtirası da içine almazsa bu faydalı değil zararlıdır.

 

İşletmecilikte eksik tarafımız: teşkilat, teşkilat ve yine teşkilat

Teşkilatın lüzumlu dokusunu tespit edecek, amaçlar ve faaliyetlerdir. Bir işletmenin teşkilatını planlamayı üzerine alan bir plancının bilmesi gereken temel kurallar:

-Herkes kumanda zincirinin bir halkasıdır.

-Teşkilattan her şahıs bir tek amirden emir almalı. Bilindiği gibi kimse iki efendinin uşağı olamaz.

-Her amirin yetki ve sorumluluğu açık ve kesin bir şekilde yazılı olarak tespit edilmelidir.

-Sorumluluklar daima onlarla ilgili yetkilerle beraber verilmiş olmalıdır. Sorumluluklara bağlı olmayan yetkiler tehlikelidir.

-Yetkiler mümkün olan en aşağı kademeye kadar devredilmelidir.

 

3.BÖLÜM

Liderliğin ilk şartı dürüstlüktür

Dürüstlük dar mana içine sıkıştırılarak yalnız para ile ilgili meselelere hasredilmemelidir. O geniş manada sabit bir karakter, itimada layık olmak ve düşünsel namusluluk olarak alınmalıdır.

 

Liderlik üzerine

İlk önce yüksek idareci veya liderin başlıca görevi karar vermektir. Bir idareci problemleri bütün ayrıntılarına kadar inceleyen, hepsinin fayda ve sakıncalarını tartan ve sonra karar veren adamdır.

Liderin ikinci vasfı, sinirlerine hâkim, kararlarında sebatlı olmasıdır.

Üçüncü vasıf, toleranstır. Lider çeşitli tuğlaları iyice harçlayarak bir bina meydana getiren kalfaya benzer. Tuğlalarından şikâyet etmekle duvarlar kendiliğinden bitmez.

Dördüncü vasıf, liderin etrafındaki insanların ona her şeyi açıkça söyleyebilecekleri bir serbestlik havası yaratabilmesidir.

 

Lider tipleri

Robert E. BURNS’e göre dört lider tipi vardır. Bunlar, tabii, sürücü, diplomat ve gerçek tip’tir.

Gerçek tip lider, amacı gerçekten bir çalışma ekibi meydana getirmektir. Ekibin menfaatleri her şeyin başında gelir. İki taraflı haberleşme ve birlikte çalışma havasına kıymet verir.

 

İyi liderlik sanatı

Lider ‘haydi başla!’ demez, ‘başlayalım’, der. O yol gösterir ve herkesten daima bir adım ileridedir. Onun elinde bayrak vardır, kırbaç değil.

 

Lider olmak için ne lazımdır?

“Liderler doğarlar, yapılmazlar” şeklindeki eski bir sözün aksine liderlik sanatı öğretilebilir ve öğrenilebilir. Liderlerde özel olan vasıflar ise güven, enerji, zamanını seçmek, berraklık, sebat, cüret, ilgi, ahlak ve inançtır.

 

4.BÖLÜM

Trafik eğitimine olan ihtiyacımız

Eğitim ve ilgi, kısacası her ferd kazaların kendiliklerinden olmadığına ve her kazanın ne kadar karışık ve anlaşılmaz olursa olsun, bir sebebi bulunduğuna inanacak şekilde eğitim görmeliydi ki milletçe kazalardan korunma yolunda herkes beraber çalışabilsin.

 

Uyulmayan kurallar, iyi uygulanmayan kanunlar yeni kanun ve nizam çıkarmakla düzeltilmez.