Dr. Esad Durusoy

Zübeyde Râsime Hanım'in ilk izdivâcından dünyâya gelen iki kızından biri genç yaşta ölmüş, dîğer kızı Leylâ Hanım ise, Nâzım Hikmet'in arkadaş ve fikirdaşı General Seyfi Kipmen ile evlenmişti. Râsime Hanım, Tümgeneral Cemal Bükey'den boşanıp Dr. Esad Durusoy'la ikinci bir izdivâc yapıyor ve ondan da iki kız sâhibi oluyor: Sevim ve Şirin Hanımlar… Bunlardan bilhassa Şirin Hanım'la, Râsime Hanım'ın fürûu, Sabataî cemâati içinde iyice dallanıp budaklanacaktır.

Sipâhîzâde Nûreddîn Bey ile Hayriye Hanım'ın oğlu ve Emin Âli Durusoy'un kardeşi Dr. İbrahim Esad Durusoy da (1888-9.1.1976), Orgeneral Ali Fuad Erden'in belki bütün akrabâları gibi katı bir Kemalist ve CHP'liydi. Bir müddet CHP'nin İstanbul “İl Başkanlığı”nı yapmıştı. Mesleği dolayısıyle de uzun seneler zarfında Cerrahpaşa Hastahânesi Baştabîblik makamını işgal etmişti.

Mustafa Kemâl – Ali Fethi – İsmet İnönü üçlüsünün yakın arkadaşı Ogeneral Ali Fuad Erden'in amcazâdesi Dr. Esad Durusoy'un Milliyet gazetesinde intişâr eden vefât îlânı… Âilenin makberesi, (Ahmed Emin Yalman, v.s. gibi Yâkubîlerin de medfûn bulunduğu) Feriköy Mezârlığı'ndadır. Sabataîlerin başta Zincirlikuyu olmak üzere başka mezârlıklarda da kendilerine tahsîs ettirdikleri geniş parseller bulunuyor… Sabetay Sevi'nin 17. Emrini mezârlıklarda da tatbîk etmeye îtinâ ediyorlar…

*** 

Esad – Râsime Durusoy çiftinin birinci çocuğu Ayşe Sevim Hanım (1924-25.9.2016), Yüksek Mîmâr Selman Yönder ile evleniyor ve iki çocukları oluyor: Ali ve Ayşe Yönder…

Selman Yönder, Ali Rıza – Nedime Yönder çiftinin oğludur. Vefât îlânlarından, Eczacıbaşı Mehmet Ali Bey ile Nakiye Hanım'ın kızı Nedime Yönder'in (ö. 1.2.1964) ilk eşinin Ferit Bey ve ikincisinin de Ali Rıza Bey olduğu anlaşılıyor. Nedime Hanım'ın kendisinden küçük iki kız kardeşi daha var: Saime Şeyhületibba ve Sabiha Selçuk… Sabiha Hanım, Miralay Dr. Saadettin Selçuk ile evlenmiş. Selçuk çiftinin oğlu Süha Selçuk'un eşi, Günsel Günay, kızı Semiha Hanım'ın eşi ise Naci Sirman…

Nedime Yönder; Kâmuran Birbil, Rumman Birbil ve Hayati Gezer'in de anneleri… Selman Yönder, son çocuk… Nedime Hanım, (kız kardeşi Saime Hanım'ın kızı) Nevin Öktem'in de teyzesi…

Ayşe Sevim Yönder'in vefâtında, Habertürk, aşağıdaki (bozuk Türkçeli) haberi neşretmişti:

“Ahmet Rasim Paşa'nın torunu, cemiyet hayatının önde gelen isimlerinden İpek Dedeman'ın babaannesi Ayşe Sevim Yönder, geçirdiği rahatsızlık sonucu 92 yaşında hayatını kaybetti. Teşvikiye Camii'sinde [Câmii'nde] öğlen namazının ardından kılınan cenaze namazıyla defnedildi. Yönder'i başta ailesi ve dostları olmak üzere herkes cenazeye katılarak yalnız bırakmadı. Yönder'in naaşı, Feriköy Mezarlığı'nda bulunan aile kabristanlığına defnedildi.” (Kamil Özet, “Yönder'e Son Veda”, 26 Eylûl 2016, 18:25; https://htkulup.haberturk.com/gundem/haber/1291692-yondere-son-veda; 20.10.2018)

Edin'ler

Paşazâde Râsime Hanım'ın (Orgeneral Ali Fuad Erden'in amcazâdesi) Dr. Esad Durusoy'la evliliğinden doğan ikinci kızı Hatice Şirin Hanım (1926-13.3.2004), Sabataî Cemâatinin en gözde ve en kuvvetli akrabâlık bağları bulunan âilelerinden Edin'lere mensûb Ahmet Şeci Edin'le evleniyor… Dünyâya gelen çocuklarından ikisi kız, ikisi erkektir: Leylâ ve Belkıs, Rıfat ve Esat…

Şirin Durusoy Edin – Şeci Edin çiftinin ilk çocuğu Emine Leylâ Edin'in evliliği, Metin Aktay'la… Tek çocukları oluyor: Ahmet Aktay… Metin Aktay, Dr. Doğan Aktay ile -3.5.1992'de ölen, Aşkenaz Mûsevî-  Rita Gabay (Aktay)'ın oğlu… Leylâ Hanım'ın -2013'te “Novum Touristik Ürün Müdürü”, 2015'te “Novissima Satış ve Pazarlama Müdürü” olan- Metin Bey'le evliliği devâm etmemiş görünüyor…

Belkıs Edin'in eşi, Michael Emory… İki kızları var: Lâle ve Yasemin Hanımlar…

İstanbul'da “garantili huzur, temiz hava, deniz, nefîs yemekler ve konaklama imkânı sunan Harun's Paradise”ın patronu İbrahim Rıfat Edin, galibâ hiç evlenmemiş…

Son çocuk, Rasim Esat Edin (1959-4.10.2008), Mete Taki ile Rozi Hanım'ın kızı Mehpare Taki (1968-19.3.2008) ile evleniyor. İkinci evliliğini Lidya Hanım'la yapan Murat Taki ile –ilk eşi-  Belma Çallı'nın oğlu Mete Taki'nin (ö. 16.8.2007) –kendisinden Mehmet isminde bir oğlu da olan- ilk eşinden ayrıldıktan sonra evlendiği Neslihan Hanım, Kemal Derviş'in ilk eşi… (Mete Taki'nin annesi Belma Hanım, ressam İbrahim Çallı'nın kızıdır.) Dört çocuk annesi olan Mehpare Taki (Edin), genç yaşında vefât edecek, aynı sene içinde, eşi ve son üç çocuğu, çok müessif bir sel felâketinin kurbanı olacaklardır. Esat – Mehpare Edin'in hayâtta kalan tek çocukları, felâket esnâsında Londra'da tahsîlde bulunan Murat Edin (d. 1994)…

Edin'ler, bütün ferdleriyle, cemâat ve âile tesânüdünü hiç ihmâl etmiyen gayet müteşebbis bir âile… En büyük ortaklıkları, yakın akrabâ oldukları Bezmen'ler ile… Tabiî, 1993'te Santral Holding'in (şâibeli) iflâsından sonra, ortaklık sâhaları azalmış olabilir…

1969'da kurdukları Edin Holding'in İdâre Meclisi, âilenin şu isimlerinden ibâretti:               Osman Tibet Edin, Ahmet Şeci Edin, İbrahim Rıfat Edin, Emine Leylâ Aktay, Mehmet Nazif Edin…

Orman Bakanlığı'ndan, 1991'de, İstanbul –Kemerburgaz – Göktürk Beldesi'ndeki 206,8 hektarlık ormanlık sâhayı golf sâhası ve 670 yataklı golf kulübü yapmak üzere 49 seneliğine kirâlayıp, bilâhare Mukaveleyi ve Orman Kanûnunu ihlâl ederek civârdaki ormanda müsâade hârici geniş bir sâhayı işgal ettiği ve ücret mukabili herkese hizmet vermek şartıyle tahsîs edilen arâzi üzerinde binâlar inşâ ederek bunların her birini yüz binlerce dolar karşılığında, 49 seneliğine Kulüb âzâsı şahıslara kirâladığı için, 2008'de, Eyüp Sulh Cezâ Mahkemesi'nde idârecileri hakkında 7 sene hapis talebiyle dâvâ açılan Kemer Yapı ve Turizm A.Ş.'de ise, daha geniş bir akrabâ topluluğu devreye giriyor: Ahmet Şeci Edin, Osman Tibet Edin, Mehmet Alev Atakan, Emine Leylâ Aktay, Rasim Esat Edin, Ara Kuyumcuyan, Metin Necmettin Mansur, Ali Mansur, Ahmet Akın Umur, Jak Kornfild, İbrahim Rıfat Edin, Silviyo Sayah, Erdoğan Beri, Hulki Selim Edin, Mehmet Nazif Edin (ayrıca, Edin Holding A.Ş. ile Edin Emlâk Yapı Turizm ve Ticaret A.Ş.)…

Esat Edin, çok becerikli bir iş adamıydı. Şu ânda Demirören âilesinin elinde bulunan ve Türkiye iktisâdının kaymağını yiyen zümreye hitâb eden Kemer Country and Golf Club'den mâadâ, birçok büyük emlâk işine atılarak müteşebbislik kabiliyetini isbât etmişti. Milliyet gazetesine (21.11.2003, s. 4) verdiği bir beyânâtında, güney sâhillerinde ecnebîlere 500 mesken satmayı planladıklarını açıklıyarak “Hans'ı, Olaf'ı Türkiye'de ‘ev'lendirmekle, konut ihraç ettikleri” iddiâsında bulunmuştu. Bu mantığa nazaran, Türkiye topraklarını parsel parsel ecnebîlere sattığımız takdîrde, herhâlde arâzi ihrâc etmiş olacağız! Böylece, Edin ve mümâsillerinin  “ev ve arâzi ihrâcâtı” sâyesinde, netîcede ecnebîler Türkiye'yi mesken tutacak, Türkiye'de “vatanlanacak”, bizim payımıza da “vatansızlık” düşecek!

Edin'lerin Bezmen'lerle cemâat ve akrabâlık dayanışmasına müstenid ortaklığı ise, daha ziyâde Santral Holding'de çok bârizdi. Holding'in 11 Eylûl 1974'te gazetelerde intişâr eden reklâmında zikredilen İdâre Meclisi Âzâları arasında, TÜSİAD'ın müessislerinden Ahmet Şeci Edin de bulunuyordu: Refik Bezmen (Reîs), Fuat Bezmen (Reîs Vekîli), Necdet Aktay, Hulki Alisbah (Umûmî Koordinatör),, Halil Bezmen, Ahmet Şeci Edin, Atıf Yonsel ve İ. Kenan Atasavun (Umûm Müdür)…

(Santral Holding'in 1974'teki İdâre Meclisi Âzâları… Milliyet, 11 Eylûl 1974, s. 7)