Mustafa Kemâl’in hastalığı, ölümü, cenâzesi 68
Şirin Durusoy (Edin)'in eşi Ahmet Şeci Edin'in babaannesi, Ayşe Leylâ Bezmen'dir. Bezmen'ler gibi Edin'ler de Selânik Sabataîlerine mensûb bir âile… Selânikli Ahmet Vefik Edin (d.1.7.1868-ö. ?) ile Ayşe Leylâ Bezmen'in (1880-1943) evliliğinden üç çocuk dünyâya geliyor: Hulki Edin (eşi: Belkıs Karamec, çocuksuz; ö. 11.2.1967), Fatma Edin (eşi: Enver Celâl Atakan, çocukları: Ahmet ve Mehmet Atakan; d. 1916 - ö. 22.1.1989), ve Halil Rıfat Edin… (Fatma Edin Atakan'ın vefât îlânında, kendisi, “Şişli Terakki Lisesi Camiası mensubu, Yüksek Kimya Mühendisi, İyi İnsan” şeklinde tanıtılıyordu…)
Halil Rıfat Edin (1902-19.5.1963), yine Selânikli bir âile olan Osman Murteza Seynur ve Fatma Sadık Güvenç (Seynur) çiftinin kızı Emine Nevide Seynur (Selânik, 1907 - İstanbul, 8.1.1962) ile evleniyor. (Emine Nevide Hanım'ın iki kardeşi daha var: Seha Seynur Çelebi –eşi: Sibel Hn.- ve Selim Osman Seynur –eşi: Şermin Hn.-.) Halil Rıfat – Emine Nevide Edin çiftinin ilk çocuğu, Ahmet Şeci Edin, ikinci çocuğu, Osman Edin'dir (eşi: Sevgi Hn.). Halil Rıfat Edin, vefat ettiği târihte, Yedikule İplik Fab. T.A.Ş.'nin İdare Meclisi Âzâsı, Elektrometal T.A.Ş.'nin Kurucu Âzâsı, Mensucat Santral T.A.Ş. İdâre Meclisi Âzâsı, Mahdut Mesuliyetli İstanbul Manifatura ve Kumaşçılar Çarşı Kurma Kooperatif Ş. İdâre Meclisi İkinci Reîsi, Hulki ve Rifat Edin Koll. Ş. ile Fatma Atakan ve Ortakları Koll. Ş.'nin Kurucu ve Sâhiblerinden idi.
Mâzisi, (Mustafa Kemâl'in doğum senesi olan) 1877'e kadar geriye giden Mekteb-i Terakkî / Şişli Terakki Lisesi'nin istinâdgâhı olan Şirket (daha evvel Têsîs), 1967'de, yeni Vakıflar Kanûnu çerçevesinde, vakıf statüsüne kavuşturulunca, Sabataîlerin işbu “Terakkî Vakfı”nın müessisleri arasında Halil Rıfat Edin de yer almıştı: Abdurrahman Malta, Ahmet Elberger, Akif Akev, Fahri Refiğ, İbrahim Telci, Necdet Üçer, Nuri Türen, Osman Üçer, Reşat Atabek, Yusuf Kapancı, Ata Refiğ, Halil Rıfat Edin, Fikret Güvenç, Mehmet İnal, Memduh Paker, Nazmi Eren, Vedat Uras, Ecvet Gürses ve Neş'e Deriş… (https://www.terakki.org.tr/terakki-vakfi/hakkimizda/tarihce/; 4.11.2018) Vefâtında, Milliyet gazetesine (20 Mayıs 1963, s. 2) Şişli Terakki Lisesi İdâresi nâmına da bir îlân verilmişti:
“Acı Bir Kayıp: Okulumuzun kurucularından ve fedakâr hâdimlerinden Rıfat Edin'i kaybettik. Cenazesi 20.V.1963 Pazartesi günü öğle namazını müteakip Şişli Camiinden kaldırılacaktır. Öğrenci ve mensuplarımızı son vazifeye dâvet ederiz.”
Bezmen'ler
Ahmet Şeci Edin'in babaannesi ve Şirin Durusoy (Edin)'in büyük kayınvâlidesi Ayşe Leylâ Bezmen (Edin), Selânikli kalabalık bir âilenin kızı... Babası, Ali Molla; annesi, Zübeyde Hanım… O, bu çiftin beş çocuğundan biri: Abdi Nâzım Ali, Fatma, Ayşe Leylâ, Rûkiye ve Halil Ali Bezmen…
Abdi Nâzım Ali Bezmen; Ali Rıza Bey ve Fatma Hanım'ın kızı Medîha Hanım (ö. 6.7.1971) ile evleniyor. Medîha Hanım'ın kız kardeşleri, Âtiye (Yonsel) ve Sâibe (Dilgemen)… Her iki kız kardeşin de birer çocuğu var: Sâhir Yonsel ve Refîa Dilgemen… Medîha Hanım ise iki kız çocuğu dünyâya getiriyor: Zübeyde ve Fatma Bezmen. Zübeyde Hanım (ö. 29.6.1988), Ali Haydar – Remziye Aktay çiftinin oğlu Necdet Aktay ile evleniyor. Fatma Bezmen'in ilk eşi, amcazâdesi (Halil Ali Bezmen'in oğlu) Fuad Bezmen… Dört oğulları oluyor: Halil, Nâzım, Turgud ve Necdet Bezmen… Fatma Bezmen, 1960'lı senelerin sonlarında, amcazâdesinden boşanıp Hayrullah Kefoğlu ile evleniyor. Bu evlilikten çocuk yok…
Selânikli Ali Molla – Zübeyde Hanım çiftinin ikinci çocuğu Fatma Bezmen, Selânikli Mehmet Rıfat Esen ile evleniyor. Bu büyük sermâyedâr âile de, üç çocukla neslini idâme ettiriyor: Ali Rıfat Esen, Mehmet Rıfat Esen ve Edibe Esen (Yonsel)… Ali Rıfat Esen, vefâtında (18.5.1973), Bezmen'lerin eseri Santral Mensucat T.A.Ş. İdâre Meclisi Âzâsı idi. Hasan Halil Erduman – Cezbedar İdemen (Erduman) çiftinin kızı Süreyya Erduman ile evlenmiş ve iki oğulları olmuştu: Rıfat ve Hasan Esen… (Birincisinin evliliği, Ekrem ve Kâmile Tezcan'ın kızları Nüket Tezcan, ikincisininki, Lütfü ve Nermin Boduroğlu'nun kızları İffet Boduroğlu ile…) Cezbedar İdemen (Erduman)'ın (ö. 23.3.1964) dîğer iki kızı, Nâfia (Bergman) ve (Saffet Telci'nin eşi) Emine (Telci)'dir. İki kardeşi vardı: Emine (Altay) ve Fehmi İdemen (eşi: Müveddet Hn.)…
Selânikli çiftin üçüncü çocuğu olan Ayşe Leylâ Bezmen (Edin)'den yukarıda bahsettik.
Dördüncü çocuk, Rûkiye Bezmen, yine Selânikli Abdi Nadir Telci ile evleniyor ve iki oğul dünyâya getiriyor: Talât Telci (ö. 6.4.1975) ve İbrahim Nadir Telci… Oğullardan birincisi, tüccâr Nuri Abdurrahman Malta ile Hayret Nuri Hanım'ın kızı Emine Malta (ö. 28.3.1973) ve ikincisi, Emine Hanım'ın kız kardeşi Münevver Malta ile evleniyor. Nadir – Münevver Telci çiftinden üç çocuk dünyâya geliyor: Nadir Ergin Telci (eşi: Mefra Hn.), Elçin Telci (eşi: İbrahim Öngüt) ve (aynı cemâatten Bülent – Rahşan Ecevit çiftinin yakın dostu, gazeteci) Gülçin Telci (ö. 6.4.1999)… İbrahim Nadir Telci, vefâtında (3.9.1973), kurucusu olduğu Plastifay Kimya Endüstrisi İdâre Meclisi Reîsi idi. Müessislerinden olduğu bir başka şirket de, Artel Neşr. ve Tic. Org. Ltd. Ş.'dir. Terakkî Vakfı'nın tâziye îlânına nazaran: Vakfın, “uzun yıllar Yönetim Kurulu Üyeliğinde bulunmuş ve Şişli Terakki Lisesinin gelişmesinde büyük emekleri geçmiş çok değerli” bir mensûbu idi. (Milliyet, 4.9.1973, s. 4)
Selânikli Ali Molla – Zübeyde Hanım çiftinin beşinci çocuğu, bu sermâyedâr hânedânının müessisi sayılabilecek Halil Ali Bezmen'dir. Refik Recep Erden ile Ayşe Hanım'ın kızı Vedia Recep Erden ile evleniyor. Vedia Hanım (Selânik, 1892-İstanbul, 1956'dan evvel), dört çocuklu âilenin ilk çocuğudur. İkinci çocuk, Refik Recep, “Eden” soy adını almış. Dîğerleri, Emin Recep Erden ve İsmail Recep Erden… Bu Erden'lerin Orgeneral Ali Fuad Erden'le akrabâlık bağı hakkında mâlûmât sâhibi değiliz. İsmail Recep Erden (ö. 19.4.1971), Güzide Hanım'ın eşi… Üç çocukları var: (Orgeneral Şahap Gürler'in oğlu) Doğan Gürler'in eşi Nemide Erden (Gürler), Frans Vanthoof'un eşi Jülide Erden (Vanthoof) ve Işık Hanım'ın eşi Refik Erden…
Halil Ali – Vedia Recep Bezmen çifti, Türkiye'nin muâsır iktisâdî, siyâsî ve kültürel hayâtını şekillendirenler arasında yer alan üç çocuk dünyâya getiriyor: Ali Refik Bezmen, Fuat Bezmen ve Ayşe Şermin Bezmen (Erol)…
Ali Refik Bezmen (İstanbul, 1905 – a.y., 1986), Ali Cenap – Emine Aygen çiftinin kızı Âtiye Aygen (ö. 14.3.1971) ile evleniyor. Âtiye Aygen (Bezmen)'in üç kardeşi var: İkbal, Aziz ve Enis Aygen… Ali Refik – Âtiye Bezmen evliliğinden iki çocuk dünyâya geliyor: Vedia Bezmen, ilk evliliğinde Naci Atabek'i, Zeki Ekemen'le yaptığı ikinci evliliğinde de Nazım Ekemen ile Ayşen Ekemen'i dünyâya getiriyor. İkinci çocuk, Mine Bezmen, Altan Gökçek'le evleniyor ve iki çocukları oluyor: Feyyaz Aldıkaçtı ile evlenen Müge Gökçek ve Refik Gökçek… Ali Refik Bezmen, vefât târihinde (18.2.1986), Mensucat Santral T.A.Ş.'nin İdâre Meclisi Reîsi idi. O zamân (1984'te), mezkûr şirket, 19,5 milyar TL satış, 13 milyar TL ihrâcâtla, Türkiye'nin en büyük 83. şirketi idi ve 1.800 işçi çalıştırmaktaydı. (Milliyet, 19.2.1986, s. 3)
Santral Mensucat çatısı altındaki faâliyetlerine ilâveten TÜSİAD ve İstanbul Rotary Kulübü'nün faâl birer Âzâsı olan Fuad Bezmen'in (Selânik, 16.4.1909 – İstanbul, 11.11.2011) ilk izdivâcının, amcazâdesi Fatma Bezmen'le olduğunu yukarıda kaydetmiştik. Çift, 1960'lı senelerin sonlarında boşanınca, Fuad Bey, ikinci evliliğini Emel Bora ile yapıyor ve 2011'de 103 yaşında ölünceye kadar onunla evli kalıyor. Emel Bora (Bezmen), Millî Eğitim Bakanlığı Başmüfettişi Ahmet Necmettin Bora (ö. 30.12.1969) ile Dr. Bedriye (Bora)'nın (ö. 23.1.1976) kızı… Kız kardeşi Şermin Bora, Halûk Özgül'le evlenmiş, tek çocuk (Esra Özgül) annesi olmuştur. Fuad – Emel Bezmen çifti, çocuksuz…
Fuad Bezmen, Santral Mensucat'ın idâresini büyük oğlu Halil Bezmen'e (d. 1949) devretmiş, Holding, 1993'te onun idâresizliği yüzünden batmış, fakat kendisi memleket hâricine muazzam bir servet kaçırmaya muvaffak olmuştu. Amcazâdesi Pamir Bezmen'in Mart 1998'de Klips mecmûasından Salih Keçeci'ye beyânâtına nazaran: “Bütün şirketler iflâs etti… Adam inanılmaz bir servetle yurt dışına kaçtı… Babasının hesapladığına göre 100 milyon dolar götürdü…” (Hürriyet, 31 Mart 1998)
Halil Bezmen'in, ilk eşi Figen Mirel'den Alara (Malaz) adında bir kızı, ikinci eşi Selma Türkeş'ten Fuad ve Destan isimlerinde iki oğlu bulunuyor. Üçüncü eşi Rengin Suar'dan (
