(https://www.uhcl.edu/human-sciences-humanities/faculty/sisman-cengiz; 5.7.2022)

Muâsır Türkiye târihine ışık tutan çok mühim bilgileri muhtevî Suskunluğun Yükü kitabının müellifi Prof. Dr. Cengiz Şişman, hâlen ABD’nin Texas Eyâleti’nin Houston şehrinde k̃âin University of Houston-Clear Lake’de Hocalık yapıyor…

***     

 

Şişman’ın ve eşinin imtiyâzlı tahsîl hayâtı

Dîğer taraftan, Suskunluğun Yükü’ndeki ithâftan (“Özlem’e ve çocuklarıma”), eşinin Özlem Hanım ve en az iki çocuk sâhibi olduğunu öğreniyoruz.

İnternet siteleri üzerinden araştırmayı genişletince, eşinin soy adına da tesâdüf ediliyor: “Madi” ve evlilik sonrasında “Madi-Şişman”… Cengiz Şişman, eşini, bilgi ve tavsıyeleriyle kitaba katkıda bulunanlar arasında zikrediyor. (2016: 15)

Özlem Madi-Şişman’ın imtiyâzlı bir tahsîl hayâtı var:

Doktorasını Bilkent Üniversitesi’nde yapıyor. Doktora tahsîli esnâsında “husûsî talebe” statüsüyle iki sene Harvard Üniversitesi’ne, araştırmacı sıfatıyle, yaz sömestresinde, Oxford Üniversitesi’ne ve iki sene de Furman Üniversitesi’ne devâm ediyor; bu sonuncusunda, bir taraftan da Orta-Şark Siyâseti ve Kalkınmakta Olan Memleketler Siyâseti dersleri veriyor. 2016 güzünden beri Houston Üniversitesi’nde Öğretim Elemanı ve 2018 güzünden beri Texas-Galveston Üniversitesi’nde Misâfir Yardımcı Hoca olarak çalışıyor. [İktisadî Gelişim ve İş Ahlâkı Derneği (İGİAD) mensûblarıyle görüşerek hazırladığı doktora tezi] The Reluctant Capitalists: Muslims, Money and Democracy in Turkey, 2017’de Palgrave Press tarafından neşredilmiştir. (https://themaydan.com/bio/ozlem-madi-sisman-cengiz-sisman/;  9.7.2022) (Akşam, 9.6.2013; https://www.aksam.com.tr/pazar/alkol-yasagi-ilk-adim-sirada-basortulu-vekil-var/haber-213848; 9.7.2022)

Birçok akademik makâlenin müellifi ve eşiyle berâber Dünya Kenti İzmir Derneği’nin İstişârî Hey’et Âzâsı olan Dr. Özlem Madi-Şişman, Ocak 2021’de Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğüne Prof. Dr. Melih Bulu’nun tâyîn edilmesini protesto beyânnâmesine imzâ atanlar arasında yer almıştı. (4.2.2021; https://www.tukenmezhaber.com/article/30716/3-bin-317-dusunur-akademisyen-ve-ogrenciden-bogazicine-destek; 9.7.2022)

(https://www.dider.net/genel/danisma-kurulu; 9.7.2022)

Cengiz Şişman’ın akademik kariyerine gelince:

“Cengiz Şişman lisansını Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji bölümünde, yüksek lisansını Temple Üniversitesi’nde Dinler Tarihi bölümünde tamamladı. Sabataycılık üzerine doktorasını Harvard Üniversitesi’nde yaptıktan sonra Türkiye ve Amerika’da çeşitli üniversitelerde dersler verdi. Halen University of Houston-CL’de Ortadoğu, İslam ve dünya tarihi dersleri vermektedir.” (Kitabının Doğan Kitap tarafından 2016’da neşredilen tercümesinin arka kapağındaki muhtasar tercümeihâl̃inden)

Cengiz Şişman da, eşi gibi, imtiyâzlı bir tahsîl hayâtı geçirmiş:

Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden mêzûn olduktan sonra Temple Üniversitesi’nde İsl̃âmiyat ve Yahûdiyat sâhalarında yaptığı yüksek lisansla iktifâ etmiyor; ayrıca, Harvard Üniversitesi’nde Târih ve Orta-Şark Tedk̆îk̆leri sâhalarında da yüksek lisans yapıyor. Yine Harvard’da, doktora tezine başlıyor ve Osmanlı Sarayı’nda Bir Yahûdi Mesîh: Sabatay Sevi ve Yahûdi-Müslüman Bir Cemâatin Doğuşu (A Jewish Messiah in the Ottoman Court: Sabbatai Sevi and the Emergence of a Judeo-Islamic Community) isimli tezini 2004’te tamâmlıyor (2016: 14). Doktora çalışmaları esnâsında, bir sene kadar husûsî talebe statüsüyle İbrânî Üniversitesi’nde tahsîl görüyor.

Şişman, “Doktor” ünvânını kazandıktan sonra, Türkiye’ye geliyor ve Boğaziçi, Koç ve Bilkent Üniversiteleri’nde Hocalık yapıyor. Hocalığa Amerika’da evvelâ Brandeis, müteâk̆iben Furman Üniversiteleri’nde devâm ediyor. 2015 güzünden beri, Houston-Clear Lake Üniversitesi’nde Târih Profesörü olarak ders veriyor. Yine 2015 güzünde, The Burden of Silence: Sabbatai Sevi and the Evolution of the Ottoman-Turkish Donmes isimli kitabı, Oxford University Press tarafından neşrediliyor. (https://www.uhcl.edu/human-sciences-humanities/faculty/sisman-cengiz; 5.7.2022)

Şişman’ın Suskunluğun Yükü kitabı

Kemalist Resmî Dile Ahmet Demirhan tarafından Suskunluğun Yükü; Sabatay Sevi ve Osmanlı-Türk Dönmelerinin Evrimi başlığıyle tercüme edilen ve Eyl̃ûl̃ 2016’da, İstanbul’da, Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş. (Doğan Kitap) tarafından neşredilen The Burden of Silence: Sabbatai Sevi and the Evolution of the Ottoman-Turkish Donmes, Şişman’ın doktora tezinin “ciddi şekilde genişletilmiş ve yeniden gözden geçirilmiş halidir”. (2016: 14)

Sabataîler hakkında bizim ulaşamıyacağımız pek çok bilgiyi muhtevî bir kitab

Şişman’ın kitabı, hem büyük emek mahsûl̃ü, hem de bir hayli mâlî kaynak îcâb ettiren uzun soluklu bir çalışma… Birçok akademisyen, birçok müessese, Yahûdi Âlemi ve Sabataî Cemâati ondan destek ve yardımını esirgememiş. Bu sâyede, müellif, bizim ulaşamıyacağımız pek çok bilgiyi kitabına dercedebilmiş.

Kitab, geniş bir kesimin yardımıyle ortaya çıkmış

Şişman’ın –kitabının başında- yardımları için teşekkür ettiği şahsıyet ve müesseseler geniş bir yek̃ûn tutuyor:

“Öncelikle, yardımı, teşviki ve ferasetini [?] biz öğrencilerinden hiçbir zaman esirgemeyen danışmanım Cemal Kafadar’a yürekten müteşekkirim. […] Bana, özelde Sefarad tarihinin ve genelde de Yahudi tarihinin ayrıntılarıyla uğraşmamın ne demek olduğunu öğreten, titiz akademisyen Bernard Septimus’a da teşekkür borçluyum. Jay Harris’in kışkırtıcı soruları, hep derinleşmemi sağladı ve dağılıp konudan uzaklaştığımda bana içinde kalmam gereken sınırları gösterdi. Mekân olarak uzakta olmasına rağmen Stanford Üniversitesi’nden Aron Rodrigue ise, bu projeye, hep müspet yaklaştı, derinlikli yorumlarda bulundu ve sarsılmaz bir güven besledi.

“İsrail’de geçirdiğim zaman diliminde ise,  projeme desteklerini esirgememiş ve bilgilerini benimle paylaşmış olan bir dizi önemli uzmanla tanışma şansını yakaladım. Özellikle Harvard’daki ve daha sonra da Hebrew [İbrânî] Üniversitesi’ndeki akşam dersleri sırasında Sabataycılık konusuna tutkumu ateşleyen Joseph Dan’ı anmak isterim. İsrail’de, Moshe İdel, Yahuda Liebes, İmmenuel Etkes, Yom-Tov Assisi, Joseph Hacker, Amnon Cohen, Yaron Ben-Neah, Eyal Ginio, Abraham Elqayam ve Boaz Huss gibi alanın önde gelen uzmanlarının bazılarının derslerine katılma şansım oldu. Milli Kütüphane’deki sayısız hafukh kahve molasında müteveffa Michael Heyd’la yaptığım sohbetler sırasında, Sabataycılık olgusunun, modern dönemin başlarında dünyanın birçok yerinde ortaya çıkan ateşli (Enthusisastic) hareketlerin parçası olduğu fikrini edindim. Pawel Maciejko ile Marcin Wodzinski’den, Sabataycılığın Doğu Avrupa’daki Frankizm ile Hasidizm üzerine etkisini öğrendim. Hebrew Üniversitesi Gershom Scholem Kütüphanesi’nde çalışmak, hakikaten ilham verici bir tecrübeydi. Bu kütüphanede, derkenarlarında Scholem’in bol bol notunu, ayrıntılı yorumunu ve sayısız soru işaretini taşıyan birçok makaleyi ve kitabı okudum; birçoğunun da kopyasını edindim. [Bu cümlede, Mütercim, “derkenar” kelimesini yanlış kullanmıştır; -“derkenarlarında” yerine- “sayfa kenarlarında” demesi lâzım gelirdi. “Derkenar”, sayfa kenarına yazılmış hâmiş, hâşiye gibi şeylerdir.] […]