Cihânşümûl̃ Sefarad Cemâat̃leri İttihâdı nâşiriefk̃ârı Le Judaïsme Séphardi’nin Şubat 1939 târihli 68. sayısında (s. 18), 13 Ocak 1939’da, Pâris Berit Şalom Sefarad Havrası’nda Mustafa Kemâl̃ için icrâ edilen Mûsevî cenâze âyininin nasıl cereyân ettiğinin anlatıldığı ve güzîde iştirâk̃cilerin zikredildiği haberin baş kısmı ile Pâris Sefarad Cemâat̃i Umûmî K̃âtibi (ve İstanbul Üniversitesi Hukûk Fakültesi’nden doktora diploması sâhibi) Avukat Robert Mitrani’nin Mustafa Kemâl̃ için icrâ edilen Mûsevî cenâze âyini esnâsında îrâd ettiği Türkce nutkun metni…

***   

 

İştirâk̃cilerin listesi

Mezk̃ûr Sefarad mecmûasının “Ebedî Şef” için yapılan bu târihî cenâze âyiniyle alâkalı haberinde isimleri zikredilen güzîde şahsıyetler ise (Kemalist Rejimin temsîlcileri hâric) şunlardır:

- Julien Weill: Pâris (Aşkenaz) Hahambaşısı (yukarıdaki bir haberde görüldüğü vechiyle, Âyine o riyâset ediyordu),

- Dr. İsaac Alcalay (Alkalaï): Yugoslavya Hahambaşısı,

- Dr. N. J. Ovadia: Pâris Sefarad Cemâati Hahambaşısı (Âyini bilfiil o icrâ etti),

- Emmanuel Salem ve Maurice Arditti: Sefarad Cemâat̃i Fahrî Reîsleri,

- Dr. V. Modiano: Sefarad Cemâat̃i Reîsi,

- Zaria Lévy: Sefarad Cemâat̃i Reîs Muâvini,

- Mardochée Lévy ve Henri Nissim: Sefarad Cemâat̃i Fahrî Reîs Muâvinleri,

- Avukat Robert Mitrani: Sefarad Cemâat̃i Umûmî K̃âtibi,

- M. Arnas: Berit Şalom Havrası Reîsi,

- Benjamin Diaz ve Elie Adès: Berit Şalom Havrası Reîs Muâvinleri,

- Fraysse: Fransa Dâhiliye Vek̃âleti Kalem-i Mahsûs Müdürü,

- Beer: Emniyet Müdürlüğü Mensûbu,

- Gomez: İspanya Konsolos Muâvini,

- Menahem Coriat: Barselona Haham Mahkemesi Reîsi,

- Albert Manuel: Pâris Mûsevî Konsistuarı Umûmî K̃âtibi,

- Léon: Buffault Sokağı (Sefarad) Mâbedi Reîs Muâvini,

- Bellet, Boissière ve Vergeot: Osmanlı Bankası Temsîlcileri,

- Jean Clément: Çanakkale Eski Muhâribleri Derneği Reîs Muâvini,

- Robert Cohen, Philippe Danon ve Mario Florentin: Şark Mûsevîleri Eski Muhâribler Derneği Reîsi ile Reîs Muâvinleri,

- Edgar Abravanel: Sefarad Gencliği Derneği Reîsi,

- M. Aranias: Talmud Tora Umûmî Kâtibi,

- A. H. Navon: Şark Mûsevî Muallim Mektebi Fahrî Müdürü,

- Sidi: Şark Mûsevî Muallim Mektebi Müdürü,

- Şark Mûsevî Muallim Mektebi’ne mensûb bir grup talebe,

- Ovadia Camhi: Cihânşümûl̃ Sefarad Cemâat̃leri İttihâdı Umûmî K̃âtibi ve Le Judaïsme Séphardi mecmûası Neşriyat Müdürü,

- André Weill: “Mizrahi” Reîs Muâvini,

- Dr. Sciaky: Şark Derneği Reîsi,

- Talmud Tora Hanımlar Hey’eti İdârecisi 5 hanım,

- Mosco Gailmir: Viyana İspanyol İttihâdı Eski Reîsi,

- Chalhon: İstanbul Kızılay’ı, Tozkoparan Ocağı Şûbesi Eski Reîsi ve Âyin Tertîb (Hey’eti) Reîsi (“commissaire principal de la cérémonie”),

- Fortuné Danon: Hebra Kadischa Reîsi,

- Oratoire Popincourt Murahhası,

- Ozer Dalim Komitesi Murahhası,

- Fraternité Murahhası,

- Sefarad Siyonistleri Derneği Murahhası,

- Béné-Mizrah Murahhası… (Le Judaïsme séphardi, Şubat 1939, No 68, ss. 18-19)

 

Mustafa Kemâl̃ için icrâ edilen Mûsevî cenâze âyininin dîğer bir safhası: “Mukaddes Dolab önünde, elinde Kudsî Tevrat Tomarını tutan Hahambaşı Dr. N. J. Ovadia, Fransa ve Türkiye’nin refâh ve saâdeti için duâ ediyor”… Soldan sağa: Pâris Aşkenaz Hahambaşısı Julien Weill, Pâris Safarad Cemâati Fahrî Reîsi Emmanuel Salem, “Hüisyeler” (perdedâr, hâcib?) Reîsi Jacques Almoznino, Yugoslavya Hahambaşısı Dr. İsaac Alcalay… Mukaddes Dolab’ın iki tarafında, siyah tüllerle örtülmüş Türk bayrakları…

***   

Âyindeki Hahambaşılar

İşbu araştırmamızın başında, Mustafa Kemâl̃’in hahambaşılarla ahbâblıktan ne kadar çok hoşlandığına, onları ve temsîl ettikleri milleti sevip saydığına, onların da kendisine karşı aynı hislerle meşbû bulunduğuna dikkat̃i çekmiştik.

Hâl̃ böyle olunca, “L̃âyemût Şef” öldüğü zaman, bütün Yahûdi Âlemi onun için yas tuttu ve Pâris’deki bir havrada onun için cenâze âyini icrâ etti.

Bu âyine, gerek hahambaşıların, gerekse Cemâat̃ temsîlcilerinin şahsında bütün Yahûdi Âlemi iştirâk̃ etmiş oldu.

Âyine Pâris’in Aşkenaz Hahambaşısı Julien Weill riyâset ediyor, Sefarad Hahambaşısı Dr. N. J. Ovadia onu bilfiil icrâ ediyor, Yugoslavya Hahambaşısı Isaac Alcalay da onlara refâkat̃ ediyordu. Cemâat̃in onlarca temsîlcisi ve yüzlerce mensûbu (toplamda 800’e yakın “Mü’min”) Âyinde hazır bulunuyordu.