Mustafa Kemâl'in havradaki resmî cenâze âyini (51)
Âyine riyâset eden Aşkenaz Hahambaşısı Julien Weill (1873-1950), Versay’da, bir haham babanın ve haham kızı bir annenin çocuğu olarak dünyâya gelmiş, evliliğini de, Hahambaşı Zadoc Kahn’ın kızıyle yapmıştı.
Bir
müddet Liseye devâm ettikden sonra Fransa Haham Mektebi’ne girmiş, buradan
mêzûn olduğu 1897 senesinde, doğduğu şehre Haham tâyîn edilmişti.
Geniş
kültür sâhibi, kuvvetli bir muharrir ve mütercimdi. Têlîf eserleri arasında en
al̃âka çekici olanı, 1931’de neşredilen Le
Judaïsme (Yahûdilik) olsa gerekdir.
1933’te,
Pâris Konsistuarı tarafından, -vefât eden dayısı Jacques Henri Dreyfuss’ün
yerine- Pâris Hahambaşısı seçildi.
Haham
intihâb edilmesiyle Nazilerin iktidâra gelmesi aynı seneye tesâdüf ediyordu.
Bundan sonra, hayâtının mihveri, Nazi propagandasıyle mücâdele ve Nazi
zulmünden kaçan dîndaşlarına yardım oldu.
1940’ta
Fransa’nın büyük kısmının Naziler tarafından işgâl̃ edilmesinden sonra da
vazîfesinin başında kalarak Cemâat̃ine yardıma devâm etme mahâretini gösterdi.
Bu gibi hizmetleri sebebiyle, Harbden sonra, kendisine “Légion d’Honneur”
nişanı tevcîh edildi.
Siyonist
hareketinin muvaffak̆iyeti için büyük gayret göstermiştir. 1939’da, Fransa
Hahambaşısı Isaïe Schwartz ve Pâris Konsistuarı Reîsi Robert de Rothschild ile
berâber, İngiltere Hük̃ûmetinin Filistin’e Yahûdi hicretini yasaklıyan “Beyaz
Kitab”ını şiddetle protesto etmesi, bu gibi hizmetleri cümlesindendir.
İsrâil
Devleti’nin têsîsi merâsiminde Fransa Yahûdiliğini o temsîl etti. Bu Devletin
têsîsinin ikinci seneidevriyesinin tes’îdinde ise, Pâris Konsistuarı’nın
temsîlcisi idi.
25
Nisan 1950’de, 77 yaşında, Pâris’de vefât etti. (Yvette Rachel Kaufman; http://judaisme.sdv.fr/histoire/rabbins/julienw.htm;
24.7.2022)
(http://judaisme.sdv.fr/histoire/rabbins/julienw.htm; 24.7.2022)
Mustafa Kemâl̃’in havradaki resmî cenâze âyinine riyâset eden
Pâris Aşkenaz Hahambaşısı Julien Weill…
***
Dr. Isaac Alcalay
Âyinde dîğer iki Hahambaşına refâkat̃ eden Dr. Isaac
Alcalay, aslen bir Bulgaristan Yahûdisidir. 1881’de, Sofya’da, Haham Abraham
Alcalay ve Rifka Arditti’nin oğlu olarak dünyâya geldi.
Viyana
Haham Mektebi’nden sonra, 1908’de Viyana Üniversitesi’nden mêzûn oldu. 1909’da
Belgrad ve Sırbistan Hahambaşısı tâyîn edildi.
Kral
1. Aleksandr, ona, 1923’te Yugoslavya Hahambaşılığını tevcîh etti ve 1932’de de
onu Senatörlükle taltîf etti.
Fikrî
tohumları 1923
Carlsbad Siyonist Kongresi’nde atılan 1925 1. Sefarad
Kongresi’ne iştirâk̃ etti ve têsîs edilen Cihânşümûl̃ Sefarad Yahûdileri Konfederasyonu’nun Reîs
Muâvini intihâb edildi.
1941’de, Nazi işgâlinden
kaçarak Sofya’ya, oradan İstanbul’a ve buradan da Filistin’e geçti.
“Filistin’de, Siyonizme
desteği ve Theodor Herzl’den onlarca sene evvel Siyâsî Siyonizm fikrini müdâfaa
eden Haham Yehudah Hay Alcalay’ın torunu olması sebebiyle, bütün Yişuv’dan
sıcak bir kabûl̃ gördü.” (en.wikipedia.org’tan)
(“Yişuv”: Filistin’de o zaman Yahûdi Cemâat̃inin mesk̃ûn olduğu arâzî, Yahûdi
Yurdu, Yahûdi Cemâat̃i.)
Harb
şartlarında, Brezilya’yı da içine alan uzun bir seyâhat̃ten sonra, 1942’de
Amerika’ya ulaştı.
1945’te,
Nevyork ve ABD Sefaradlarını merkezî bir teşkîl̃âtta birleştirerek Hahambaşı
sıfatıyle onların başına geçti. (Bu istikâmette ilk adımı, Dr. Ovadia atmıştı.)
29
Aralık 1978’de, Sefarad Merkezi’nde vefât etti.
Sırbistan
Yahûdilerinin târihine dâir eserleri mevcûddur.
1936’da,
Dünyâ Yahûdi Kongresi’nin têsîsine iştirâk̃ etmişti. American Joint
Distribution Committee, B’nai B’rith ve New Yord Board of Rabbis gibi
teşkîl̃âtların İdâre Hey’etleri Âzâsı idi. (https://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_Alcalay;
20.7.2022)
(The Detroit Jewish News, 14.5.1943, p. 7)
Detroit Yahûdi Cemâat̃inin
nâşiriefk̃ârında, Âyinde
dîğer iki Hahambaşına refâkat̃ eden Dr. Isaac Alcalay hakkında mâl̃ûmât veren bir makâle ve kendisinin
resmi…
***