10 May 2019

Osmanlı’da Yedi Akşam Üç Sofra Geleneği Nedir?

Kaşığına Göre Sofra Ne Demektir?

YEDİ AKŞAM ÜÇ SOFRA KURULUR
Osmanlı'da her yıl İstanbul evlerinde bir güzel gelenek ve bir güzel telaş vardır, bu güzel geleneğimize göre herkes gücü nispetinde Ramazan ayı içerisinde yedi akşam arka arkaya erkeklere, hanımlara ve çocuklara üç ayrı sofra kurar.  Buna yedi akşam üç sofra geleneği denir.  Böylece her akşam mahalleden eve zengin fakir, ayrımı yapmadan herkes çağrılır. Her gün farklı kişiler gelir ama sofra usulü aynıdır. Evlerde iftar için 3 sofra kurulur. Birinci sofra evin beyi ve misafirleri, ikinci sofra evin hanımı ve misafirleri, üçüncü sofra ise evin uşakları, misafirleri ve davetsiz misafirler için… Fakat her üç sofradaki yemekler de aynı olurdu. Mısır Çarşısı esnafı bunu bildiği için Ramazan öncesinden yedi gün üç sofra hazırlığına başlar, hazırlıklarını yapardı.

HERKES KAŞIĞINA GÖRE SOFRAYA OTURURDU
“Ramazan geldiğinde, İstanbul'un bütün evleri, herkesin kudretine göre birer Dârü't-Tabak (Ziyâfet evi) hâline gelirdi. Herkes akraba ve ahbaplarını evine iftara davet eder, ikram ederek kendi maddi durumuna göre ziyafet vermeye çalışırdı. . İstanbul'da kurulan yer sofralarının her birine bir isim verilirdi. Yasin, Tebareke, Amme gibi isimler… Sofrada kaç kaşık varsa o kadar kaşığa sofranın adı yazılırdı. Kaşıklar bir sepete konur ve misafirlere girişte verilirdi. Sepetin içerisinden kaşığı alan misafir, hangi sofranın kaşığı eline gelmişse o sofraya otururdu. Böylece sofralarda ayrımcılık önlenirdi.”

GELENEĞİN KAYNAĞI PEYGAMBER EFENDİMİZİN (s.a.v) HADİSİ
Bu  güzel geleneğimizin kaynağı Peygamber Efendimiz'in şu hadisleridir:

“Sizden herhangi birinizin yemek sofrası misafirinin önünde bulunduğu müddetçe melekler onun için istiğfar ederler.”

“Kardeşlerinin yiyip de artırdıkları yemeği yiyenden o yemeğin hesabı sorulmaz.”

“Kul, dostları ile yediğinden hesaba çekilmez.”

“Kul üç yemekten mesul değildir. Bunlar sahur, iftar ve dostları ile yediği yemektir.”

İşte bundan dolayı İstanbul'umuzda yedi akşam üç sofra geleneği devam etmektedir.

RAMAZANDA EN ÇOK BERBER VE KALAYCILAR ÇALIŞIYORDU
Ramazan Ayı geldiğinde en fazla berberler ve kalaycıların çalışıyordu. Berberler Ramazan Ayı'nda gün boyu, gün boyu temiz gezmeleri için halkı ücretsiz tıraş ederler. Yine insanlar evlerine misafir almadan önce tüm kap kacaklarını kalaylatırlar. Bu yüzden berberler ve kalaycılar Ramazan Ayı'nda en çok çalışan kişilerdir.