-Ruzname; Kelime Günlüğü’nden-

 

21. yüzyıl, başladığı yıldan beri tanımlanmaya, anlaşılmaya çalışılıyor. Bu çaba öylesine belirgin ki henüz 21. yılında olmamıza rağmen hakkında bir literatür meydana geldiğini gözlemleyebiliyoruz.

Ortası ve sonu belirsiz bir süreç adına bunca yığın oluşmasının garipseneceği bir dönemde de yaşamıyoruz üstelik. Zaman hızlanıyor, akışlar hızlanıyor, devinimler hızlanıyor ancak bu hızın içinde var olan her şeyin analizi ve o analizler sonucu tespit edilen mikro öğeler çoğalıyor.

Düşünceler, kalıplar, bakış açıları, istikametler hep daha küçük parçalara bölünüyor.

Evet 21. yüzyılın adı bu olmalı. Ne uzay, ne dijital, ne teknolojik, ne sanal çağ filan değil adı; düpedüz bölünme, parçalanma çağı. Üstelik bir arada görünmeye devam eden bir parçalanma bu. İmajıyla içeriği birbirinden farklı.

Bölündükçe daha da bölünmeye heveslenen bir dürtü yayılıyor her alana.

Yüzlerce tür yönetim biçiminden, ideolojiden, akımdan, akıştan, modadan söz edebiliriz. Her yolculuk kendine has ve başına buyruk olmaya evriliyor.

Belki bunu söylemek için çok erken ama kimsenin kimseden direktif alası yok. Birinin tahakkümünde, disiplininde şekillenme hevesi de yok.

İlahî kaidelerin bile “yorumuma göre yaşarım” tuhaflığıyla anıldığı bir çağ bu. Öyle ki ilahî düsturun peşinden tavizsiz gitmek, ahiretini kaybetme korkusuyla yaşamak, kadere inanmak bile sık sık eleştiri konusu oluyor.

İnancın nerede başlayıp nerede biteceği konuşuluyor. Bırakın kitleleri İslam’la yönetmeyi, dinî kaidelerin kendi hayatı üzerinde hâkimiyet kurmasından ödü kopan, Müslümanca yaşama modelini olumsuzlayan “Müslüman” tiplerle karşılaşıyorsunuz! Üstelik bunların hayatın her kademesinde, hatta inancın sınırlarını belirleyen bir sözcü olarak avantajlı konumda olduğunu görüyor, belki hayret ediyorsunuz, belki tuhaf buluyorsunuz belki de yumruk yemiş gibi oluyorsunuz.

Hayret etmelisiniz, çünkü buna hayret etmek her geçen gün daha önemli hâle geliyor.

Kaideyi değil, mevcudu tartışmak yerine, devamlı kaideyi tartışıyor olmanın mantıksızlığını ve anlamsızlığını görüp bunu tuhaf bulmanız her geçen gün daha önemli hâle geliyor.

Kaideyi hayatın neresine konumlandıracağına kafa yoranlara rağmen, hayatı kaidenin neresine konumlandıracağına kafa yormak, bunun için kılı kırk yarmak her geçen gün daha önemli hâle geliyor.

Mikromize olmuş her türlü görüş ve yaşayış biçimine rağmen hâlâ kendini ve özünü arayan olmak her geçen gün daha önemli hâle geliyor.

Kabul etmeli ki şu ara salgın beraberinde her bakımdan kişiselleşme ve kişiselleştirmeye dair daha somut bir tezahür yaşıyoruz. Kimi öncü kişiler kendi menfaatlerine hizmet eden yöntem ve yordamlarla toplum geleceğine müdahale ediyor. Bu ise artık normal sayılıyor.

İnsanlarda panik duygusunu tetikleyen bir analiz telaşı var. Gelecek tasarılarında ütopyaya yer yok. Distopyaların hâkimiyetinde, potansiyel bir kandırılan sayıyoruz kendimizi.

Bu derece olumsuz düşünmek için yayılımcı bir korkutma telaşı olduğu muhakkak. Ama bütün salgınlara rağmen, hakiki olanı sahtesinden, gerçeği zandan ayırma gayretinin elini asla bırakmamak gerekiyor. Olan biteni hatıra rafına kaldırmadan önce, muhasebe ve tefekkür vesilesi olarak görmek gerekiyor.

Bozguna rağmen bolca huzuru tesis etme iştiyakı lazım.

“Rağmen” edatını bütün bu çelişkili hâllerde hayatta ve ayakta tutmak da hiç olmadığı kadar önemli hâle geliyor.

Bütün bu manzaraya rağmen şuraya yine de bir “belki” iliştireyim. Zira insan bozulup bozulup düzelen, hastalanıp hastalanıp iyileşebilen bir varlık. Kim bilir “belki” ömrümüz bunca bozulmanın, parçalanmanın ardından gelecek bulaşıcı bir düzelmeye ve bütünlemeye tanıklık edecektir. Kim bilebilir…

“Rağmen”lere hiç olmadığımız kadar ihtiyacımız var.

* * *

Künye: Rağmen, bir şeyin olması lâzım gelenin aksine geliştiğini, o şeyin gerektirdiği hâlin aksine davranıldığını ifade eder (Kubbealtı Lugatı).