ı- Mimarlardan Kaynaklanan Sorunlar

 Müellif mimarların tecrübe ve bilgi eksikliği, mimarlık eğitiminin yetersizliği, meslek odalarının konuya gerçeklerin ötesinde sadece siyasi bir açıdan yaklaşması, ülkemizdeki mevzuatın mimarlar tarafından yeterince anlaşılamaması ve hazmedilememesinden dolayı restorasyon proje süreçleri tıkanmış haldedir. Tüm bu eksiklerden dolayı Proje onay süreci bir engel duvarına dönüşmüştür. Dolayısıyla mimarlar konuya yaklaşırken, projeci bir tarzda değil, resim çizer gibi belgeleme yapmaktadır. İgili kurulların ve üyelerin yaklaşımına göre reel olmayan tavır ile proje hazırlamak zorunda kalmaktadır. Bu durumda bitmiş ve kuruldan onaylanmış bir restorasyon projesinde uygulamaya dönük bilgiler çok yetersiz olabilmektedir. Uygulama esnasında mesleki uygulama sorumluluğu kapsamındaki hizmetler, işveren, kamu, özel sektör farketmeksizin yok sayıldığı ve müellif mimarların bu duruma çözüm üretememelerinden dolayı söz konusu restorasyon süreci tam manasıyla olması gerektiği şekilde tamamlanamamaktadır.

 ÖNERİLER

 Tüm bu sorunları tespit ederken, kişi, kurum, isim, parsel numarası vermeyerek kimseyi töhmet altında bırakmamaya özen gösterdiğimiz ve mesleki tecrübelerimizi ortaya koyduğumuz çalışmamızın sonunda aşağıdaki çözüm önerileri ortaya konmuştur. Bu çözüm önerileri mutlak doğru ya da tartışılmaz öneriler değildir.  

 a- Genel Öneriler

 a-1 Restorasyon süreci yeniden tanımlanmalı, böylelikle uluslararası yaklaşımdan kaynaklanan hegamonik tavrın sekter etksinden kurtularak yerel ve kültürümüze daha uygun çözüm ilkeleri ortaya konmalı,

a-2 Kuramlar ve ilke kararları, daha net ve açıklayıcı şekilde değişmeli,

a-3 Tüm tarafların yetki, sorumluluk ve çalışma şekilleri tanımlanmalı,

a-4 Bu kapsamda tüm tarafların bir araya geldiği restorasyon sürecini projeden uygulamaya kadar tüm aşamaları ortaya koyacak bir konferans süreci oluşturulmalı ve sonuca dönük tarafları bağlayıcı kararlar alınmalı.

a-5 Restorasyon süreci, restorasyon inşaatı bitene kadar bir bütün olarak ele alınmalı,

 b- Teknik Öneriler

 b1 Rölöve ve restitüsyon projesi hazırlanıp ilgili birimlerde onaylatılmalı

b2 Avan proje şeklinde ilkesel restorasyon projesi hazırlanıp onaylatılmalı

b3 Restorasyon inşaatının başlaması ve rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin yerindeki tespitlere göre revizyonu ve yeniden uygulama projesi şeklinde onaylatılmalı

b4 Restorasyon sürecinin her aşamada müellif mimar gözetiminde yürütülerek, ilgili kontrol sistemi doğrultusunda sonlanması ve asbuilt projeleri oluşturulup iskan alınmalı (aynen normal imar faaliyetleri gibi)

c- Mevzuat Önerileri

c-1 Şer'iye ve Vakıf eserleri Kültür Varlıkları Koruma Kurullarının yetki alanından ayrılıp Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın oluşturacağı yeni bir kurulda değerlendirilmelidir. Böylelikle hem genel yoğunluk azaltılarak sivil mimarlık eserlerine daha çok imkan tanınmış olur, hem de uzmanlık alanından dolayı ilgili eserler çok daha verimli bir şekilde değerlendirilmiş olur.

c-2 Anıtlar Kurullarının yapısı ve çalışma şekilleri yeniden tanımlanmalı, bu kapsamda;

c-3 İlke kararları ve kuramlar çerçevesinde Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulları'nın yetki ve sorumluluk alanları netleşmelidir.

c-4 Kurul üyelerinin yetki ve sormululuk alanları netleşmelidir. Verdikleri kararlarda sınırsız yetkili olup hiç bir sorumluluklarının olmaması önlenmelidir.

c-5 Müdürlüklerin ve raportörlerin yetki ve sorumluluk alanları netleşmelidir. Özellikle raportörlerin çalışma şekilleri ve verimleri hususunda düzenlemeler yapılmalıdır.

c-6 Müellif mimarların yetki ve sorumluluk alanları netleşmelidir. İşin başından sonuna kadar tüm süreçlerde tam yetkili ve etkili bir konuma gelmelidir.

c-7 Projeler için işlem ve onay süreleri bağlayıcı şekilde belli olmalıdır. Ucu açık süreler, raportörler üzerindeki iş yükü, kamu projeleri önceliği gibi yaklaşımlar yeniden düzenlenmelidir.

c-8 Tüm bu süreci tanımlayan bir yönetmelik hazırlanmalıdır.

c-9 İlgili Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulları ya Belediye teşkilatları gibi interaktif ve proaktif bir şekilde yapılandırılmalı ve hesap vermeli, ilgili imar müdürlükleri gibi çalışmalıdır. Ayrıca eski eserler, rantın ve belediye başkanlarının baskısından kurtarılmalıdır.

 Eve, meskene, sivil mimarlık eseri 2. Sınıf ahşap bir konağa vb. tüm temel ihtiyaç metamız olan ve kültürümüzün temel direği bu unsurlara sadece gelir getirici rant aracı -gayrımenkul- olarak bakıldığı, kentsel dönüşümün tüm kadim şehirlerimizi ve geleneksel yaşam şeklimizi tüm ağırlığıyla tehdit ettiği bir ortamda tüm bu süreçleri ve sorunları ortaya koymaya çalışmaktan amacımız; 

''Onları sadece bir heykel gibi ruhu olmayan birer müze eseri haline getirip seyretmek değil, geleneğimizi ihya ederek geleceğimizi inşa edeceğimiz birer kadim örnekler olarak görmemizdir''.