Sertab ve Özkök’ ü ‘ot yoluna gitmemeleri’ için uyarıyorum

Tuzu kuru insanların en büyük derdi olabildiğince uzun yaşamak, 100 sene 150 sene ve hatta daha da fazla ama “genç kalmak” şartıyla.

Ertuğrul Özkök bunu “ebedi gençlik” olarak dillendiriyor, yaşım ilerlerse ilerlesin ama “genç kalayım” istiyor (1).

Ünlü şarkıcımız Sertab Erener de aynı yolun yolcusu (2).

Tabii ki haklı ve yalnız da değiller elbette; onlar gibi milyonlarca insan olduğuna inanıyorum.

Vitamin, mineral, antioksidan, balık yağı haplarının hiçbir işe yaramadığı artık saklanamaz olunca piyasayı uyanık tüccarların “telomerlerimizi” uzatacak, hiç değilse kısalmalarını önleyecek, geciktirecek ürünleri doldurmaya başladı.

Astragalus bitkisinin de bu bitkiden elde edilen TA-65 adlı molekülün de telomeraz enzimini aktive ederek kısa telomerleri uzattığı iddia ediliyor (1, 2).

Peki, bunlar doğru, bu maddeler gerçekten işe yarıyor mu, sorusuna cevap vermeden önce teleomerlerin ne olduğuna bakalım.

Telomer nedir?

Telomerler, kromozomların uç kısımlarında bulunan ve DNA proteinlerinden oluşan koruyucu başlıklardır.

Telomerler her hücre bölünmesinde kısalırlar, bundan dolayı da yaşlı hücrelerin telomerleri genç hücrelerinkinden daha kısa olur ve bu yapıların çok kısalması hücre ölümünün yakın olduğunun bir işaretidir.

Telomer uzunluğu yaşlanmanın biyolojik bir belirteci olarak görülür.

Kalıtsal olarak uzun telomerlere sahip olan insanların daha uzun yaşadıkları, kısa olanların ise yaşlanmayla ilgili demans, kalp hastalıkları ve kanserlere daha çok yakalandıkları bilinir.

Sigara, hava kirliliği, hareketsizlik, radyasyon, obezite, şiddet, stres ise teleomerlerin kısalmasını hızlandırır (3, 4, 5).

Telomerleri uzatan ilaçlar gençlik ilacı olabilir mi?

Uzun yaşamak için telomerleri bir ilaçla -hele de bitkisel bir ilaçla- uzatmak kulağa çok hoş gelebilir ama elimizde bunu ispatlayan yeterli ve güvenilir bilgi yoktur.

Buradaki esas mesele teleomerlerin kısalmasına sebep olan etkenleri, yani hayat tarzındaki olumsuzlukları (sigara, hava kirliliği, radyasyon, obezite, stres vb) ortadan kaldırmaktır.

Bir "ilacın" laboratuvar şartlarında veya hayvan deneylerinde teleomerlerin kısalmasını önleyebildiği veya uzamasını sağlayabildiği gösterilebilir ama bu insanların böyle bir ilaçla sağlıklı uzun bir ömür süreceği anlamına gelmez.

Hatta bu tür ilaçların kanser ve başka pek çok hastalık riskini artırmaları veya mevcut bir hastalığı veya kanseri hızlandırmaları da kuvvetle muhtemeldir.

Dr. Bill Andrews' in esamisi okunmuyor

Sertab' ın da Özkök' ün de yere göğe sığdıramadıkları “telomer uzmanı” Dr. Bill Andrews Hürriyet' teki resimlerinde bir kere 65 yaşından fazla gösteriyor.

70 yaşında olduğunu söyleyen Özkök telomerciden hem daha genç hem daha dinç görünüyor.

Sertab' ın 16 yılını telomerlere vermiş dediği Andrews' in tıbbi araştırmaların kayıt altına alındığı www.pubmed' de adı sadece bir yayında, kendisiyle yapılan bir röportajda geçiyor (6).

Bill Andrews adı ne telomerlerle ne başka konulardaki araştırmalarla ilgili tek bir defa bile yer almıyor.

Andrews, 16 sene ne yapmış merak ettim.

Pubmed' de TA-65 maddesiyle ilgili aramada ise 18 yayın çıkıyor ama bunların sadece 4 tanesi TA-65 ile insanlar üzerinde yapılan araştırma; diğerleri laboratuvar hayvan deneyleri veya TA-65 ile ilgili olmayan araştırmalar (7).

Buna göre, bizimkilerin meftun olduğu Andrews' i bir bilim adamı veya araştırmacı olarak görmek mümkün olmadığı gibi TA-65 isimli molekülün bilimsel bir değerinden söz etmek de mümkün değil.

Gelelim neticeye

BİR: Bu tür otlar ve moleküller uzun yaşama sevdalısı insanları kandırmaktan, oyalamaktan başka bir işe yaramaz, üstelik ciddi riskleri de olabilir.

İKİ: Uzun ve sağlıklı yaşamak adam gibi beslenmek ve adam gibi bir hayat tarzıyla mümkündür.

ÜÇ: Özkök ve Sertab, bu tür abidik gubudik ürünlere kanabilirler, kendileri bilir ama başkalarını kandırmaya hakları yoktur.

DÖRT: Bill Andrews bilim adamı falan değil, bir bitki tüccarı veya pazarlama elamanıdır.

BEŞ: Özkök' ün de Sertab' ında “ot yoluna gitmelerini” istemem.

Kaynaklar:

  1. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ertugrul-ozkok/benim-yasimdaki-insanlar-ebedi-gencligi-gorecek-mi-40627194
  2. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ayse-arman/sertab-erener-telomer-tedavisi-goruyor-hedefi-100-yasina-kadar-yasamak-40626299
  3. https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2656621
  4. http://ahmetrasimkucukusta.com/2017/07/04/yazilar/elestirel-yazilar/ilaclar/mide-koruyucu-ilaclar-olum-riskini-artiriyor/
  5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28450121
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Bill+Andrews
  7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=TA-65