Alemde her ne varsa zıddıyla kaimdir. Gece ve gündüz gibi, yaz ve kış gibi, yaşam ve ölüm gibi. Mesela su hem yaşatır hem de boğar. Teknoloji de öyledir. Doğru kullanılırsa hayatımıza pek çok kolaylık katar. Yanlış ve bilinçsiz kullanılırsa hayatımızdan pek çok şeyi alır götürür hatta bazen hayatımızı da…

 

Bu duruma bir örnek olarak Mavi Balina oyunu verilebilir. Bu oyun nedeniyle sadece ülkemizde 150 çocuğun intihar ettiği biliniyor. Resmi kayıtlara geçmeyen intihar olaylarının, intiharla sonuçlanmamış ama ruh sağlığı bozulmuş çocukların sayısı ise bilinmiyor. Bir anne veya baba olarak onlarca yıllık emekle yetiştirdiğiniz çocuğunuzun bir oyunun kurbanı olması, yaşamının en güzel çağında ölüme sürüklenmesi ne büyük bir acı.

 

Dijital dünya, bugün kontrol edilmesi giderek güçleşen bir zemine dönüşmüş durumda. Hiçbir değer, hiçbir kutsal ve hiçbir masumiyet bu mecrada bir anlam taşımıyor. Bu sanal evrende değerli olan iki şey var para ve şöhret. Buna ulaşmak için insanlar artık hiçbir sınır tanımıyorlar. Devletler dahi çözüm üretemiyorlar belki de üretmek istemiyorlar, belki de bunu yapacak cesaretleri ya da vizyonları yok.

 

Peki çare ne?

 

Çok alışılmış bir cümle olacak belki ama “Çaresiz değilsiniz, çare sizsiniz.” Evet anne babaların iki seçenekleri var. Ya çocuklarının medya ortamlarında geçirdikleri her saat ve günde başka bir insan olmasına razı olacaklar, ya da cesaretle, sabırla, kararlılıkla ve bilinçli olarak çocukları için mücadele edecekler.

 

Çocukları teknolojinin ve medyanın zararlarından korumak sadece anne babaların değil, öğretmenlerin, akademisyenlerin, sivil toplum kuruluşlarının, politikacıların aslında herkesin ortak görevi. Bir şeyler yapmadığımız takdirde, ruh sağlığı bozulan, intihara sürüklenen ve intihar eden, istismara uğrayan, madde kullanan, şiddet ve saldırganlık gösteren, okulları basıp insanları katleden çocuklarımız olacak. Üstelik çok yakın bir gelecekte.

 

Teknoloji ve medya bütünüyle kötü değildir. Faydaya veya zarara yol açan bunları hangi maksatla ve nasıl kullandığınızdır. Dolayısıyla bilinçli ve olumlu amaçlarla kullanıldığında bunlarda fayda ve hayır hasıl olur. Yanlış ve bilinçsiz kullanıldığında ise tam tersi söz konusudur. Bu konuyu kendine dert edinmiş, çocuk ve medya alanında bilimsel araştırmalar yapmış birisi olarak anne babalara önerilerim şunlardır;

 

·        Çocuklarınızın öz denetim ve irade kontrolünü geliştirin. Çünkü siz çocuklarınızı her an kontrol edemez, her zaman çocuklarınızın yanında olamazsınız. 

·        Medyanın ve aşırı ekran kullanımının zararları konusunda çocuklar bilgilendirilmelidir.

·        Çocukların dijital ayak izleri mutlaka takip edilmelidir.

·        Çocukların ve ebeveynlerin dijital medya okur-yazarlık becerileri geliştirilmelidir. Bu konuda daha çok bilgiye ve beceriye ihtiyacımız var.

·        Çocuklara medya platformlarında kişisel bilgilerini (isim, yaş, okul, adres, telefon numarası, konum bilgisi, fotoğraflar vb.) paylaşmamaları gerektiği ve mahremiyet kuralları öğretilmelidir.

·        Ev içerisinde teknoloji içermeyen alanlar oluşturulabilir.

·        Ev içerisinde ve ev dışındaki ortamlarda teknoloji içermeyen zamanlar oluşturulabilir. Mesela kitap okuma, sohbet etme zamanları gibi.

·        Ebeveynler teknoloji ve medya kullanım alışkanlıklarıyla örnek olmalıdır.

·        Çocukların odak noktası değiştirilmelidir. Çocuklar sanat ve spor aktivitelerine yönlendirilebilmeli ve teknoloji içermeyen etkinlikler planlanmalıdır.

·        Ekran kullanımı sırasında cips, hamburger, sandviç, atıştırmalık vb. tüketilmemesine özen gösterilmelidir. Bu tür alışkanlıklar çocukların ekran kullanma isteğini teşvik etmektedir.

·        Teknoloji ve ekran kullanımıyla ilgili makul ve tutarlı kurallar belirlenmelidir.

·        Katılımcı etkileşimini destekleyen (soru soran-aktivite yaptıran) içerikler ve programlar tercih edilmelidir. Bunlar çocukların daha aktif olmasını ve öğrenmesini sağlamaktadır.

 

Sözlerimi bir hatırlatmayla tamamlıyorum; “Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun.” (Tahrîm Suresi / 6. Ayet).

 

Vesselam…