Sonbaharda çıkan yabani meyveleri yeteri kadar tanımıyoruz. İşte, pazarlarda bulabileceğiniz yabani meyvelerden bazıları ve kullanma yolları.

Üvez

Üvez, sarı veya kırmızı-sarı renkli bir meyve. Hatta bu meyvelerin iyice olgunlaşmış, kahverengi-morumsu hali de bulunabiliyor. Zaten sarı veya kırmızı alınırsa iyice yumuşayıp olgunlaşması bekleniyor. “Muşmula gibi olgunlaşmasını bekleyeceksin” diyor satıcı. Yemek için kabuğun içinden meyvenin yumuşamış eti dişlerle emiliyor.

Değişik bir tadı var, mayhoş, olgun bir armut gibi, muşmula gibi.

Meyvesi dışında yaprağı da kullanılırmış. Üvez yaprağından yapılan çayın halk arasında şeker hastalığına iyi geldiği söyleniyor. Bilim ve Teknik dergisinin Ocak 2006 sayısında yayınlanan “Alev Renkli Ağaçlar: Üvez” başlıklı yazı da bu bilgiyi doğruluyor. Yazıdan ilgili bölüm şöyle: “Üvezlerin çeşitli organlarından modern tıp ve alternatif tıpta yararlanılıyor. Üvez meyve ve yaprakları kabızlığa etkilerinden dolayı dâhilen; yaprakları halk arasında şeker hastalıklarına karşı kullanılır ve laboratuar deneyleri de kan şekerini düşürücü etkiye sahip olduğunu göstermiş durumda. Yine yaprakları, kabızlığa karşı ve göğüs yumuşatıcı etkiye sahiptir.”

Hünnap

Hünnap Kuzey Ege'de, Gökçeada'da kendiliğinden yetişen parlak kahverengi kabuklu oval bir meyve. Elma gibi beyaz bir eti ve uzunca tek bir çekirdeği var.

Yabani, kendiliğinden yetişen hünnapların boyu 2 santim kadar oluyor. Pazarda erik kadar kocaman, kabuğu beyazlı-kahveli iri iri hünnaplar da var. Küçücük olanları daha çok seviyorum. Tadı çok daha güzel.

Hünnap da halk tıbbında göğüs yumuşatıcı, kan temizleyici olarak kullanılıyor. Meyveleri kurutulabiliyor.

Kuşburnu

Doğu Anadolu'da, özellikle Erzurum, Bayburt ve Erzincan'da kuşburnu meyvesi çok seviliyor. Doğu'da kuşburnunun marmeladı, kışın içmek üzere koyuca yapılmış şerbeti hazırlanıyor. Kuşburnu şerbeti ve kuru yufka ile tatlı yapılıyor. Çorbası (aşure gibi tatlı bir çorba) yapılıyor. Yaş veya kuru meyveden çayı yapılıyor.

Kuşburnu şerbeti hazırlamak için meyvenin çürük veya kurtlu olanlarını ayıklayın. Yıkayıp süzün. Sap ve uç kısımlarını bıçakla kesip atın. Çekirdeklerinin etrafındaki ince tüyleri elinize batar, aklınızda olsun. Biraz suyla kuşburnunu yumuşayana kadar haşlayın. Bir gece haşlama suyunda bekletin. Ertesi gün kevgirden geçirin, kevgirde kalan posayı biraz suyla kaynatıp tekrar kevgirden geçirin. Elde ettiğiniz kuşburnu suyunu bir kez de tülbentten geçirin. Daha sonra içine şeker katarak birkaç taşım kaynatın. Sıcak sıcak kavanozlara koyun, kapağını kapatın. Kavanozu ters çevirerek soğumasını bekleyin. Daha sonra serin bir yerde kullanacağınız zamana kadar saklayın. İsterseniz yaptığınız gün, soğuttuktan sonra için.

Biraz zahmetli ama hem çok şifalı, hem çok lezzetli. Bir böreğin yanında içilince tadına doyum olmuyor.

Kuşburnu çayı yapmak için taze veya kurutulmuş bir avuç kuşburnunu yıkayıp süzün. 4-5 su bardağı temiz su ile ateşe koyun. Kısık ateşte, meyve özünü suya verinceye kadar üstü kapalı olarak kaynatın. Üstüne biriken köpük veya kefi alıp atın, tüyleri burada birikmiş olur.  Kuşburnu çayının rengi pembe olmaz, poşette satılan boyalı çaylara bakmayın. Kaynattıkça koyu portakal rengini alır.