Yeni kurulacak Global dünyanın üç önemli projesi Köprü, Havaalanı ve Marmaray
Son yıllarda Türkiye’de yapılmış üç önemli proje, bu üç projenin jeopolitik, jeostratejik konumu ve önemi, lisans hatta ön lisans düzeyinde akademik bir bakış açısı ile kolayca anlaşıla bilinirken, özellikle muhalefetin sürekli tartışma konusu haline getirerek global ölçekli bu üç proje için kamuoyunda izan ve mizandan uzak bir bakış açısı yaratmaya çalışmasını anlamak mümkün değil.
Malum; dünyanın yeniden şekilleneceği
bir süreç tüm sancıları ile beraber yaşanmaktadır. Ekonomi ve Enerjinin
belirleyici olacağı yeni dünyanın en önemli ayağı olan yeni kuşak ipek yolu
projesi ile bu süreç sonunda günümüz dünyasından çok daha farklı bir dünya
coğrafyası ve uluslararası ilişkilerin şekilleneceği muhakkaktır.
Yüzyıllar boyunca Doğu’nun zengin
medeniyeti, İpek yolu ile Batı’ya taşınmıştır. İpek Yolu asırlar boyunca
ekonomik gelişmelerin yanı sıra farklı medeniyetleri, kültürleri, dil ve
dinlere sahip milletleri birbirine bağlamıştır. Kısaca bu yol sadece ticari
ürünler değil; Tarih boyunca bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve
kültürlerin de yolu oldu.
Küreselleşme ile birlikte uluslararası
ticaretin yaygınlaşması ve ulaşım imkânları sayesinde denize bağımlılığın
azalması, tarihî İpek Yolu ile ilgili durumun artık yeniden gündeme taşınıp
2013 yılından itibaren belli bir program dahilinde büyük yatırımlarla tekrar
hayata geçirilmeye başlanmasını sağladı.
Şu bir gerçek ki son 30 yılda dünyanın
en büyük üreticisi konumuna doğru yükselen Çin, doğal olarak ciddi bir enerji
ithalatçısı ve ürettiği mallar açısından da büyük bir emtia ihracatçısı haline
geldi.
Yakın bir dönemde İpek Yolu’nu yeniden
canlandırmak ve dünya ekonomisine yeni bir yön vermek amacıyla Çin başta olmak
üzere Türkiye’nin de içinde bulunduğu ülkeler ‘Tek Kuşak Tek Yol’ projesi
kapsamında bir araya geldi.
Kuşak kavramı; projedeki kara yolları,
demir yolları, petrol ve doğal gaz boru hatları ve diğer altyapı yatırımlarını
ifade etmek için kullanılıyor. Proje ile Çin’den başlayarak Orta Asya ve
Moskova üzerinden Venedik’e kadar uzanan bir ulaştırma ağı kastedilmiştir.
Projede tek bir rota yerine Asya-Avrupa yönünde birden fazla koridor planlanmıştır.
Projenin ilerleyeceği güzergah
ekonomik kalkınma için muazzam bir potansiyele sahip olan ülkeleri içine
almaktadır. Böylelikle diğer ülkelerle çok yönlü iş birliklerinin kurulması
mümkün olacaktır.
Türkiye proje içerisinde belirlenmiş
alanlardan Çin-Merkez ve Batı Asya koridoru üzerinde yer almaktadır.
Projenin başlangıcında sadece Çin’in 2
trilyon dolar kaynak ayırdığı düşünülürse projenin büyüklüğü ve kapsayıcılığı
daha iyi anlaşılıyor.
Doğu’dan Batı’ya uzanan projeye
yönelik başlatılan çalışmalar, hem güzergâh üzerindeki ülkelere sermaye akışı
sağlamayı hem de bu ülkelerde istihdamı artırmayı hedeflemektedir.
Oldukça geniş ölçekli olan Modern İpek
Yolu projesi, ülkelere altyapılarını geliştirme ve bununla birlikte daha büyük
bir ekonomiye sahip olma imkânı vadetmektedir. Uzun vadeli düşünüldüğünde bu
ülkeler sadece bir geçiş noktası değil küresel bir ticaret yolu zincirinin de
bir parçası olacaktır.
Geçmişte Tarihî İpek Yolu, kıtalar
arası transferi sadece kara yolu ile sağlıyordu. Ancak bu yeni proje ile
ticaretin kara, demiryolu, deniz ve hava yolundan gerçekleşmesi
planlanmaktadır. Zira; Bir Kuşak Bir Yol projesi çerçevesinde Türkiye’de dahil
olmak üzere pek çok ülke; ulaşım, kargo, altyapı, enerji, iletişim, gümrük,
yazılım, ekonomi ve ticaret, endüstriyel üretim, e-ticaret ve denizcilik
alanlarında birçok proje ve planlara imza attı ve atmaya devam etmektedir.
Zira, Modern İpek Yolu projesi,
jeopolitik etkilerinin yanında büyük bir ekonomik potansiyeli barındıran
bölgeleri kapsamaktadır. Orta Asya’nın ve Ortadoğu’nun sahip olduğu enerji
kaynakları bu proje ile daha çeşitli ve daha paylaşılır hale gelecektir.
İpek Yolu’nun Türkiye açısından en
önemli koridoru; Türki Cumhuriyetleri dediğimiz Kazakistan, Kırgızistan,
Özbekistan, Türkmenistan ile Bakü-Tiflis- Kars Demiryolu projesinin
oluşturduğunu kısım olarak göze çarpmaktadır.
Kazakistan ve Asya’daki istikrarsızlık ve sancıları ABD ve küresel
mekanizmanın bölgenin geleceğini sabote etmeye yönelik girişimler olarak
okursak, yanlış okumuş olmayız sanırım.
Bu yol Pekin’den Londra’ya kadar
uzanan modern İpek Yolu projesinin en önemli ve ana damarlarından birisidir. Bu
yol tamamlandığında dünya dengelerini etkileyecektir. Zira; bu hat üç kıtayı
birbirine bağlayan modern ticaret, ulaşım ve lojistik yolu olacaktır.
Proje, geçtiği tüm ülkeleri küresel ticarete
bağlayacak ve ekonomik gelişmelerini arttırmakla kalmayıp Doğu ve Batı ülkeleri
arasındaki ticaretin ulaşım maliyetlerini azaltacağı gibi süreleri de
kısaltacaktır.
Türkiye’nin ise hem dini ve köken
açısından bağları hem de jeopolitik stratejik noktası nedeni ile projeden en
çok pay alan ülkelerden birisi olacağı inkar edilemez bir durumdur.
Proje hayata geçtiğinde üçüncü köprü,
üçüncü hava alanı ve Marmaray’ın Türkiye’ye katacakları; Asya, Avrupa ve Orta
Asya coğrafyasının kesişimin de bulunan Türkiye’yi kilit ülke durumuna
getirecektir.
Vesselam.
tarikziya21@gmail.com