01 Mart 2018

1 Mart'ta aslında ne oldu?

1 Mart  2003: ABD İşgal Tezkeresinin TBMM Tarafından Reddedilmesi

3 Kasım 2002 Seçimlerinin ardından kurulan Ak Parti Hükümeti, Irak topraklarına girmek isteyen ABD Ordusunun bitmek bilmeyen talepleriyle uğraşıyordu. Başkan Bush'un bizzat kendisi ABD gemilerinin ve askerlerinin Türk liman ve topraklarını kullanarak Irak topraklarına girmek istediğini söylüyor, AK Parti hükümeti ise bu olaya sıcak bakıyor gözüküyordu.

Aslında bu talep Türkiye'nin fiilen savaşa girmesi anlamını taşıyordu. Zira 40 bin Amerikan askeri Türk topraklarını kullanarak Irak'a girecekti. Amerika'ya 'evet' demek Türkiye'nin sınırlarına yönelik bir riskti. Amerika'ya verilecek 'evet' cevabının sonucunda 'İskenderun'dan Habur'a kadar' uzanan alanın bir 'olağanüstü hal' hatta 'sıkıyönetim bölgesine dönüşeceği de ortadaydı. Zira 40 bin Amerikan askerinin Türk topraklarına yerleşmesi demek, en az iki katı sayıda Türk askerinin de bunların etrafında konuşlandırılması demekti. Nihayet ülkeye gelen yabancı bir birlikti ve konuşlandığı alan da ülkenin en kritik bölgesiydi. Adana'dan Habur'a kadar uzanan bu bölge Türkiye'nin Suriye ve Irak sınırıydı.

Hal böyle iken ABD'nin saygısız ve özensiz tavrı bardağı taşıran son damla olmuştu. Gürkan Zengin yaşananları şöyle anlatır: 'Üç günde cevap verin' üslubu da Ankara'da rahatsızlık yaratmıştı. Başbakanlıkta konuşulan şuydu: "Bir Türk başbakanına 'üç gün içinde bu kararı alın' diyen hangi ülke olursa olsun cevabını almalıydı. Bu yaklaşım bütün karar vericiler tarafından benimsendi.” (Zengin,2010:125)

Devreye giren sivil toplum örgütleri de Hükümet üzerinde büyük bir baskı kurmuşlar 1 Mart günü Meclis'e gelen tezkere Meclis'e takılmıştı. Oylamaya katılan 533 milletvekilinin 264'ü kabul, 250'si ret, 19'u çekimser oy kullanmış, dolayısıyla tezkere Meclis'ten geçmemişti. Meclis'in bu tarihi direnci ABD üzerinde soğuk duş etkisi oluşturmuş, Bush, dönemin Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış'a “Hiçbir müttefikimiz beni sizin kadar uğraştırmadı”(Turhan,2006:171) ifadesini kullanmıştı.

HAZIRLAYAN: HÜSEYİN YAĞMUR