Anadolu’nun kadim şehri Bayburt, tarihi boyunca birçok değeri yetiştirdi. Bu büyük değerlerden birisi Bayburt Üniversitesi yerleşkesinin adını aldığı Hanefi İslam Fakihi Ekmeleddün El Baberti’dir. Bayburt, Arapça kaynaklarda Babert diye geçer. O dönemlerde ileri gelen devlet adamları ve alimler memleketlerine nispetle anılmaktadır. Ekmelüddin El Baberti 1310 tarihinde Bayburt’ta dünyaya geldi.

Bu Dünya’dan Bir Baberti Geçti

Baberti, ilk tahsiline Bayburt’ta bulunan Yakutiye medresesinde başladı. Buradaki tahsilinin ardından Halep’e ve oradan da 1339 tarihinden sonra Mısır’ın Kahire şehrine gitti. Baberti, devrin önemli âlimlerinden olan Ebu Hayyan el Endülüsi, Kıvamüddün El- Kaki, Şemsettin El İsfahani’den dersler aldı. Hadis, fıkıh, kelam ilimlerinde ve Arap dili edebiyatında eserler yazabilecek kadar bir bilgi birikimine sahip oldu. Hanefi fakihi ( fıkıh uzmanı) olan El Baberti Osmanlı Devleti başta gelmek üzere bütün İslam âleminde Hanefiliğin yalnızca bir fıkıh değil aynı zamanda bir düşünce olarak kabul edilmesinde etkin bir görev üstlendi. Devrin idarecileri Ekmelüddin El Baberti’ye kadılık yapması için tekliflerde bulundu. Ancak bu büyük fıkıh alimi belkide ilmin izzetiyle bu teklifleri reddetti. Bununla birlikte Baberti devrin idarecilerinden büyük saygı gördü. 1355 tarihinde Mısır’da bulunan Şeyhuniye medresesinde başmüderrislik görevine getirildi. Baberti vefat edene kadar buradaki vazifesine devam etti. 1384 yılında vefat etti. Baberti’nin cenazesinde Mısır Sultanı ve devletin ileri gelenleri hazır bulundu. Baberti görev yaptığı Hankâhın haziresine defnedildi. Bununla birlikte Baberti’nin kabrinin Bayburt’un Aşağıkırzı köyünde olduğuna da inanılmaktadır.

Baberti’nin İlmi Mirası

Baberti; Hacı Paşa, Ahmedi, Seyyid El Cürcani gibi devirlerinin önemli ilim adamlarını yetiştirmiştir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti’nin ilk Şeyhülislamı olan Molla Fenari, Baberti’nin talebesidir. Baberti ilmi hayatı boyunca 40 civarında eser yazmıştır. İlim tarihinde böyle müstesna yere sahip olan böylesine kıymetli âlimin adının merkez yerleşkesine verilmesi Bayburt Üniversitesine büyük anlam kazandırmaktadır. Aradan geçen yaklaşık 7 asırdan sonra bu büyük İslam âliminin adı yine bir ilim yuvasında yaşatılmaktadır. Bir Bayburtlu olarak ifade etmek isterim ki kadim medeniyetimizin ve ilim tarihimizin önemli şahsiyetlerini araştırmalı, öğrenmeli ve genç nesillere de öğretmeliyiz. Selam ve saygılarımla...

Kaynakça: Dia, Bâberti Maddesi.