YÜKSEKLİK AKCİĞER ÖDEMİ

Yüksek irtifalarda görülen ölümlerin en sık rastlana nedeni yükseklik akciğer ödemidir. Daha çok gençlerde ve yüksek irtifaya çıkmanın 2-4. günlerinde görülür. En çok 2500 metre üzerinde rastlanır. İlk belirti egzersiz performansının azalması ve yorgunluk halidir. Baş ağrısı ve uykusuzluk da çoğu kişide bulunur. İnatçı, kuru öksürük akciğer ödeminin ilk habercisidir. Tırnak yatakları morarır. Öksürük ve nefes darlığı geceleri daha da belirginleşir. Hasta düz yatamaz. Kalp atışları ve soluk sayısı artmıştır. Ateş de 38'e kadar çıkabilir.

Tedavide erken tanı çok önemlidir. Ödemin ilk belirtileri başlar başlamaz, hasta hemen 500-1000 metre aşağılara indirilmelidir. Hafif ödemde sadece bu bile hastanın düzelmesini sağlar. Oksijen çok yararlıdır. Hasta sıcak tutulmalı ve kesin yatak istirahatinde bulunmalıdır. İdrar söktürücü ve morfin doktor denetiminde kullanılması gereken ilaçlardır.

YÜKSEKLİK RETİNOPATİSİ

4000 metre üzerindeki irtifalarda uyuyanlarda rastlanan bir tablodur. Çoğu zaman belirti vermeyen retina, yani göz dibi kanaması şeklindedir. 1-2 haftada kendiliğinden düzelebilir. Hastanın düşük irtifalara indirilmesi iyileşmeyi hızlandırır. Retina damarlarında genişlemeler de olabilir. Görme bulanıklıkları, görme alanı kayıpları ve hatta körlük bile gelişebilir.

TROMBOZ (PIHTILAŞMA)

Yüksek irtifaya çıkan bazı kişilerde kanın pıhtılaşma özelliğinin artmasına bağlı olarak dolaşım bozuklukları ve akciğer, beyin embolileri de görülebilmektedir.

YÜKSEKLİK HASTALIKLARINA KARŞI TEDBİRLER

Yüksek irtifalara çıkacak olanların bilmesi gereken üç önemli kural vardır:

Yükseklik hastalıklarının belirtileri iyi bilinmeli ve bunların ortaya çıkmasına karşı dikkatli olunmalıdır.

Bu belirtiler varsa asla uyumamalıdır.

Belirtiler bulunulan yükseklikte kötüleşiyorsa, düşük irtifalara inilmelidir.

BUNLARA DİKKAT!

Yüksek irtifalara çıkan kişilerde aşağıdaki belirtiler görülüyorsa, en azından tırmanışa belirli bir süre ara verilmesi ve mümkünse hastanın bir doktor tarafından muayenesi, telafisi zor tabloların ortaya çıkmasının önlenmesi bakımından çok önemlidir.

Baş ağrısı

Sarhoşluk veya akşamdan kalma benzeri bir durum

Nefes darlığı

Soluk lama vermenin hızlanması

İştahsızlık

Bulantı

Dengesiz yürüme

Yürüyüşlerde anormal halsizlik

Antisosyal davranışlar

Kekeleme

Bu belirtiler tamamen geçmeden, asla daha yükseklere çıkılmamalıdır.

Özellikle, hipertansiyon, damar sertliği gibi kalp hastalığı olanlar ile astım, kronik bronşit ve amfizem gibi akciğer hastalığı olanların, böbrek ve şeker hastalarının ve yaşlıların daha dikkatli olmaları ve böyle bir dağ seyahatinden önce doktorlarına danışmaları ve muayene olmaları gerekir.

Araştırmalara göre, yükseklik hastalıklarına bağlı ölümler organize gruplarda daha sık görülmektedir, çünkü insanlar bazı belirtiler hissetseler bile, bunları başkalarını rahatsız etmemek için saklarlar. Ayrıca da grubun belirli yolculuk planı vardır ve bunun aksaması pek arzu edilmez.

Yükseklik hastalıkları çocuklarda da görülebilir. Belirtiler, çocuklarda daha farklı olabilir.

Gebe hanımların bebeklerini bu hastalıklardan zarar görmesi doğaldır. Bu nedenle, hamile hanımların yüksek irtifalara çıkmaları doğru değildir.