İran’ın saldırıları sonrasında bölgesel istikrarsızlık ve çatışmaların derinleştiği bir dönemde, İsrail ve Gazze arasındaki çatışma sadece askeri boyutuyla değil, aynı zamanda ekonomik, diplomatik ve sosyal etkileriyle de geniş bir yelpazede ele alınabilir.

 

İran’ın devreye girmesi, çatışmanın uzaması, İsrail'in asker ihtiyacını karşılamadaki sıkıntıları ve direniş gruplarının inanılmaz direnişi çatışmanın askeri boyutunu karmaşık hale geliyor. Ekonomik açıdan ise savaşın İsrail ekonomisine etkileri, İsrail’in devre dışı kalıp işlemeyen limanları ve sektörlerin savaştan farklı etkilenme seviyeleri gibi özellikler İsrail’in ekonomik dengesizliklerini artırmaktadır. Bununla birlikte, savaşın hesaplanamayan maliyetleri ve uluslararası ekonomik etkiler de göz ardı edilemez. Sosyal olarak bölgedeki halkların öfkesi ve tepkileri artıyor. Gazze’nin kararlılığı bütün dünyayı şaşırtırken İsrail'deki protestolar ve tepkiler de toplumsal gerilimi daha da artırıyor. Diplomatik açıdan uluslararası olumsuz tepkiler ve İsrail'in itibar kaybı son derece önemli.

 

Filistin-İsrail çatışması son hafta İran etkisi ile ateşi düştü gibi görünse de bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik için ciddi bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Elimden geldiğince özellikle İsrail’i merkeze alarak ekonomik, siyasi, askeri ve diplomatik açıdan çatışmanın geldiği mevcut durumu ele almaya çalıştım.

 

 

Askeri Boyut:

 

o   Savaşın yüksek maliyeti giderek artıyor. İsrail'in Gazze operasyonu hem askeri hem de ekonomik açıdan önemli bir maliyet yaratıyor. Uzun süren operasyon, İsrail'in savunma bütçesini zorluyor.

 

o   İsrail ordusu Gazze’de ağır asker kayıpları veriyor. Yaralı askerlerin tedavisi ve rehabilitasyonu da önemli bir maliyet oluşturuyor.

 

o   Kassam'ın direnişi, bitti denilen yerlerde hızla yeniden örgütlenmesi ve direniş gruplarının gücünün 7 aydır kesilememesi denklemi büyük ölçüde değiştirdi.

 

o   İsrail'in Gazze'de ve sınır bölgelerinde güvenliği sağlayamaması ve normale dönemeyen günlük yaşam.

 

o   Gazze'de yaşanan sivil kayıplar ve yıkımlar, uluslararası insan hakları ihlalleri olarak değerlendiriliyor. İsrail'in orantılı güç kullanımı ilkesine uymaması da askeri bir başarısızlık olarak görülüyor. Kadınları ve çocukları füzelerle parçalamak bir başarı olamaz.

 

o   Bölgesel istikrarsızlık ve güvenlik riskleri artıyor. Sivil kayıplar ve artan gerilim, yeni çatışmalara yol açma potansiyeli taşıyor.

 

o   Rehinelerin kurtarılamaması. Savaşın ana nedenlerinden biri olmasına rağmen İsrail için büyük bir başarısızlık bu.

 

o   İşgal edildiği açıklanan yerlerde bile İsrail’in kayıplar vermeye devam etmesi.

 

o   İşgal edildiği açıklanan yerlerden bile İsrail’e atılan roketlerin engellenememesi.

 

o   Savaş etkisi ile giderek artan bölgesel silahlanma. 

 

 

Ekonomik Boyut:

 

o   İsrail'in Gazze operasyonu, İsrail ekonomisine büyük zarar veriyor. Ticaret ve turizm başta olmak üzere yaşanan aksaklıklar İsrail ekonomisini olumsuz etkiliyor.

 

o   İşlemeyen limanlar ve ekonomik faaliyetlerdeki aksamalar İsrail ekonomisini vuruyor.

 

o   İsrail ekonomisine savaşın direkt maliyeti 56 Milyar doları geçmiş durumda.

 

o   Sektörel sorunlar hızla artıyor.

 

o   Savaşın hesaplanamayan maliyetleri ve ekonomik yükler katlanarak gelmeye başladı.

 

o   Boykot yerleşiyor.

 

o   Küresel Yahudi sermayesi artık risk altında.

 

 

 

 

Sosyal Boyut:

 

o   Bölgedeki halkın artan öfkesi ve tepkileri bütün denklemleri değiştirebilir.

 

o   Gazze'deki halkın sosyal boyutu ve direnişin akıl almaz savunması.

 

o   Hamas'ın ve Kassam'ın direnişinin sürdürülmesi kararlılığı ve Filistin toplumunun desteğini almaları.

 

o   İsrail'in kendi içerisinde meydana gelen rehineler ve askere alma kararları ile alakalı protestolar ve tepkiler.

 

o   İsrail’in sınır bölgelerinde normale dönmeyen günlük hayata rağmen Gazze'de savaşa rağmen normale dönmeye başlayan günlük hayat hakikati.

 

o   Ağır ateş gücü ve bunca bedele rağmen İsrail'in Kuzey ve Güney sınır bölgelerinde normale dönmeyen günlük hayat.

 

o   Ateşin merkezi olan Kuzey Gazze’de açlığa ve ağır bombardımana rağmen en az 700 bin insanın evlerini terk etmemesi direnişin en büyük zaferlerinden biridir. 

 

o   Gazze içindeki aşiret ve büyük ailelerin İsrail'in oyununa gelmemesi.

 

o   Hamas'ın ve Kassam'ın yan çizmeden, tek ses halinde, çözülmeden direnişe devam etmesi.

 

 

 

Diplomatik Boyut:

 

o   Uluslararası olumsuz tepkiler ve İsrail'in itibar kaybı devam ediyor.

 

o   7 Ekim sonrası Batı’da oluşan İsrail sempatisinin kaybolması.

 

o   İsrail'in Amerika ile uyumsuzluğu büyüyor, makas açılıyor.

 

o   İsrail'in Gazze’de katliama devam etmesi uluslararası toplumla ilişkilerini zedeliyor. Artık birçok ülke ve aktör İsrail'i eleştiriyor ve siyasi çözüm çağrısı yapıyor.

 

o   Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlar, ateşkesin sağlanması ve siyasi çözümün bulunması için aktif baskı yapıyorlar.

 

o   Batıda bir süredir devam eden; 'Netanyahu kendi iktidar için savaşı devam ettirmek istiyor' algısı.

 

o   İsrail'in Gazze operasyonunun uluslararası hukuka uygunluğu ilk defa uluslararası düzeyde masaya yatırıldı. Sivil kayıplar ve insan hakları ihlalleri soruşturuluyor, İsrail yargılanıyor.

 

o   Çöpe atılan ihanet anlaşmaları.

 

o   İsrail'in tarihi boyunca görmediği kadar uluslararası alanda olumsuz haber, olumsuz tepki, sert çıkış, kınama, uyarı ve tehdit.

 

 

Sonuç

 

İsrail ve Gazze arasındaki çatışmanın geldiği son durumun askeri, ekonomik, sosyal ve sosyal operasyon boyutlarını ele aldık. Çatışmanın her boyutu bölgedeki ve uluslararası arenadaki karmaşık dinamiklerin bir sonucu.

 

Sivil kayıplar hızla artmasına rağmen Gazze’nin direnişi devam ediyor. Savaşın hesaplanamayan maliyetleri ve ekonomik yükleri de giderek artıyor.  Bölgedeki halkların öfkesi ve tepkileri artıyor. Direniş gruplarının toplumsal gücü ve İsrail'deki protestolar, çatışmanın sosyal sorunlarını keskinleştiriyor. Diplomatik açıdan uluslararası alanda olumsuz tepkiler ve İsrail'in itibar kaybı artıyor.

 

Sonuç olarak, çatışmanın yüksek maliyeti ve İsrail’in sadece katliamla savaşı kazanabileceğine inancı aslında İsrail için çözümsüzlüğün bir göstergesidir.