Ülkemizde son yıllarda savunma sanayiinde büyük gelişme ve ilerleme sağlanıyor. Savunma Sanayiimizdeki yerlilik oranı yüzde 70’leri geçmekte, yerli ve milli imkanlarla birçok savunma sistemi üretilip geliştirilmektedir. Savunma sanayiindeki bu ivme ve başarılardan bahsederken ülkemizde milli savunma sanayii öncüsü bir ismi anmadan olmaz. Bu isim Nuri Killigil Paşa’dan başkası değil.

Nuri Paşa 1889 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Paşa, Osmanlı Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın kardeşidir. O da ağabeyi gibi askerlik mesleğini seçti. Trablusgarp Savaşında yüzbaşı rütbesiyle görev yaparak cephede yararlılıklar gösterdi. Birinci Dünya Savaşının son yılında Bakü’nün işgalden kurtarılması için Kafkas İslam Ordusu kuruldu ve Enver Paşa kardeşi Nuri Paşa’nın rütbesini yükselterek Kafkas İslam Ordusu kumandanı olarak tayin etti. Nuri Paşa önce Musul’a oradan da Gence şehrine ulaşarak Kafkas İslam Ordusu kumandanlığı görevine resmen başladı. Paşa, komutasındaki Kafkas İslam Ordusu birlikleriyle Gence şehrine girdi ve sonra işgalde olan Bakü’yü kurtarmak için harekete geçti. Türk birliklerinin hücumu 14 Eylülde başladı ve Kafkas İslam Ordusu birlikleri Bakü’yü düşman işgalinde kurtardı. Şehirde bulunan İngiliz ve Ermeniler bu şehri terkettiler. Nuri Paşa şehri işgalden kurtarınca Bakü Fatihi ünvanını aldı. Bu bakımdan Nuri Paşa’ya Azerbaycan tarihinde müstesna bir değer veriliyor ve hatırasına çok saygı duyuluyor...

KENDİ ÜRETİMİ SİLAHLAR 

Nuri Paşa, savaş meydanlarında edindiği tecrübeyle Türk ordusunun mekanik eksikliğini gördü. Askeri birliklerin silahlarının yerli ve milli olması gerektiği düşüncesiyle milli savunma sanayiini kurmak için girişimlerde bulundu. Bu amaca yönelik olarak 1933 tarihinde İstanbul Zeytinburnunda kurduğu fabrikada tamamen kendi üretimi olan tüfek tabanca, uçak ve el bombalarını üretti. Nuri Bey burada ürettiği silah ve mühimmatı Mısır, Suriye, Filistin, Pakistan gibi dost ülkelere ihraç etti. Nuri Bey çalışmalarına süratle devam ederek tamamen kendi üretimi olan dönemin en iyi tabancalarından biri olan Nuri Killigil Tabancısını tasarladı ve üretti.

YERLİ VE MİLLİ SİLAHLARIMIZ RAHATSIZ ETTİ 

Killigil soyadı verilen Nuri Paşa  Zeytinburnun’daki kurduğu silah fabrikasını 1938 yılında Sütlüce’ye taşıdı. Nuri Paşa Sütlüce’de daha büyük bir fabrika ile silah ve mühimmat üretmeye devam etti. Bu dönemde Pakistan, Mısır, Suriye ve Filistin’den yüklü miktarda silah siparişi aldı. Nuri Paşa’nın yerli ve milli imkanlarla silah ve mühimmat üretmesi ve bazı Müslüman ülkelere satış yapması bu devletler üzerinde planları olan bazı çevreleri çok rahatsız etti. Nuri Paşa buna aldırış etmeden fabrikada üretimlere devam etti.

FABRİKADA BÜYÜK PATLAMA Nuri Bey adı geçen ülkelerin siparişlerini yetiştirmek için fabrikada  işçileriyle üretimlerine devam ederken tarihler 2 Mart 1949’u gösterdiğinde fabrikada büyük bir yangın çıktı. Nuri Paşa yangın başladıktan hemen sonra fabrikaya geldi ve depodaki mühimmatın ateş almasını engellemek için fabrika içinde depoya yöneldi. Bu esnada itfaiye yangına var gücüyle müdahale ediyordu. Bir anda fabrikada çok büyük bir patlama meydana geldi. O kadar şiddetli bir patlama yaşanmıştı ki İstanbul’un bir çok semtinden patlama sesi duyulmuştu. Bu patlamada Nuri Paşa ve fabrika çalışanları feci şekilde vefat ettiler. Nuri Paşa’nın bedeni günlerce arandı. Nuri Paşa ve patlamada şehit olanların parçalanan bedenlerinden bulunan uzuvları bulunarak defnedildi. Bu dehşetli patlama dönem basınında  haftalarca aylarca gazete manşetlerinden inmedi. Bu olay toplumda derin bir hüzne sebep oldu. Vatanın istiklali için cepheden cepheye koşan, mücadele eden Türkiye’de milli savunma sanayisini kurmak için büyük çaba harcayan milli savunma sanayiinin öncüsü Nuri Killigil Paşa’yı rahmetle anıyorum. Ruhu şad olsun...

--