Râsime Hanım ve Bükey'ler, Kipmen'ler, Durusoy'lar, Yönder'ler, Edin'ler, Bezmen'ler, Kuzeyman'lar, Sızmazoğulları, Belen'ler, Karamec'ler, v.s.

Trablusgarb Vâlisi Ahmed Râsim Paşa'nın torunlarından ve Hicâz, Yemen, Şam gibi merkezlerde Vâlilik yapan Mehmed Kâmil Bey ile zevcesi Basîre Hanım'ın dört kızından biri olan Zübeyde Râsime Hanım'ın (Trablusgarb, 1890 civârı-23.7.1961) ilk evliliği, bilâhare “Tümgeneral” rütbesiyle emekli olan Cemal Derviş Bükey iledir. Ondan iki kız çocuğu oluyor: Leylâ ve Süheylâ Bükey… Süheylâ Hanım (1918-1935) henüz genç kızken vefât ediyor. Leylâ Bükey/Durusoy (Kipmen) (1917-1992) ise, Elektrik Mühendisi, General Seyfi Kipmen ile evleniyor ve ondan iki oğul dünyâya getiriyor: Ömer ve Orhan Kipmen…

Evvelâ, Derviş'lerden Tümgeneral Cemal Bükey ile, daha sonra, ondan boşanıp -Orgeneral Ali Fuad Erden'in amcazâdesi- Dr. Rasim Durusoy ile evlenen  Zübeyde Râsime Hanım'ın vefât îlânı…

Kemalist Rejimin kuruluş devrindeki mütehakkim zümrenin hatırı sayılır mikyâsdaki bir kısmı, Paşazâde dört kız kardeş etrâfında örülen akrabâlık bağları içinde yer alıyor…

*** 

Derviş'ler

Orgeneral Ali Fuad Erden'in yengesi Râsime Hanım'ın ilk zevci ve Leylâ Kipmen'in babası olan Tümgeneral Cemal Derviş Bükey'in sülâlesi, Vezîr-i Âzam Halîl Hâmid Paşa'ya (1736-1785) çıkıyor. (Fransız araştırmacısı Olivier Bouquet, Cemâl Paşa'nın kardeşi, iş adamı ve Halîl Hâmid Paşa Vakfı Mütevellîsi Celâlettin Derviş Bükey'de bulunan şecerelere istinâden, Derviş sülâlesi hakkında, ictimâiyât nokta-i nazarından, mufassal bir makale têlîf etmiştir: “Généalogies impériales en République: le cas de la Turquie”, Revue d'Histoire Moderne et Contemporaine, Éd. Belin, 2011/2, No 58-2, pp. 148-178)

Tümgeneral Cemal Derviş Bükey'in babası, Halîl Hâmid Paşa ahfâdından ve “1907'de ölen Yozgat Kumandanı” (Vatan, 2 Aralık 2005) Mirlivâ Derviş Paşa idi. Celâlettîn Derviş Bükey'in vefât îlânından (Milliyet, 19.9.1981, s. 12) öğrendiğimize nazaran, Derviş Paşa, “Yanyalı eşrâfından Aslan Paşa ahfâdından Aslıdil Hanım” ile izdivâc yapmıştı. Bu izdivâcdan, ikisi kız yedi çocuk dünyâya geliyor:

- Tıb Prof. Dr. Âsaf Derviş Bükey Paşa (1868-1928): Vâli Halîl İbrâhim Paşa'nın kızı Vedîa Hanım'la (ö. 16.2.1957) evlenmiş ve ondan iki çocuğu olmuş: Fahrünnisâ Hanım ve Kerîm Bükey. Fahrünnisâ Hanım, diplomat Bedri Rahmi Şaman (bir ara Brezilya Maslâhatgüzârı) ile ve kızları Leylâ Hanım da, Dr. Mansur Pekdeğer ile evleniyor. Kerîm Bükey'in evliliği ise, Tirâje Bertüren'le ve oğulları, otomobil yarışçısı Demir Bükey (d. 1942)… Eyüp Belediyesi'nin Sitesinde verilen bilgiye nazaran, Paşa'nın 1926'da vefât eden Fatma İsmet isminde bir kızı daha varmış. (https://www.eyupsultan.bel.tr/tr/main/pages/asaf-dervis-pasa/1180; 29.10.2018)

Âsaf Derviş Paşa, ilk İttihâdcı Komitacılardan… (Yine Eyüp Belediyesi'nin Sitesinden)

- Nâdire Bükey (ö. 1.6.1969): Vefât îlânlarından anladığımıza göre, çocuğu yok ve muhtemelen evlenmemiş. Bir gazete röportajından (Yeni İstanbul, 15 Ocak 1950, s. 4: “Pierre Loti'nin Oturduğu Ev”), onun, 1950'de, İstanbul'un Sultanahmed Semtinde kâin Dîvânyolu Caddesi'ndeki (P. Loti'nin de kısa bir müddet misâfireten ikamet ettiği) evlerinde, kardeşi Cemal Bükey Paşa'yla berâber oturduğunu öğreniyoruz. 

- Tümgeneral Cemal Derviş Bükey (ö. Aralık 1953), Derviş Paşa – Aslıdil Hanım çiftinin üçüncü çocuğu… 1950 civârında, Eski Muhâripler Birliği İstanbul Şûbesi Reîsi idi. (Akşam, 25 Eylûl 1951, s. 3) 

- Erkânı Harb Yüzbaşısı Kemâl Bey: Yeni İstanbul gazetesinin yukarıda mezkûr röportajında, Cemal Bükey, bu kardeşlerinin pilot olduğunu, “(Birinci Cihân) Harbi başlayınca, İkinci Fırkada Erkânıharp olarak Çanakkaleye gittiğini ve orada şehit” düştüğünü ifâde ediyor.

- Hüseyin Celâlettin Derviş Bükey (1886-17.9.1981): Bolu Millet Vekîli Necati Gökçe'nin kızı Münire Hanım'la evleniyor ve tek çocukları oluyor: Erol Derviş Bükey (1926-12.2.2002)… Rotary İnternational Türkiye Bölgesi'nin 1962-1963 devresi Türkiye Reîsi olan Erol Bükey de, İktisâd Doktoru, Yüksek Zirâat Mühendisi ve Birleşmiş Milletler Teşkîlâtı Misyon Şefi İlhami Masar ile Gisela Hanım'ın kızı Destine (ki Fransızcada “Kader” demektir) Hanım ile evleniyor; evliliklerinden üç kız çocuğu dünyâya geliyor: Müge (eşi –Ankara'da, Esperanto Café lokantasının sâhibi- Halil Kuyaş), İnci (eşi –bir ara SBF Dekanı- Celâl Gölen –Prof. Nilüfer Göle'nin ağabeyi ve Prof. Asaf Savaş Akat'ın kayınbirâderi-) ve Deniz (eşi Koray Yetik) Hanımlar… (İlhami-Gisela Masar çiftinin dîğer kızı Leylâ Hanım –ö. 19.3.2014-, İstanbul Rotary Kulübü 1991-1992 Devresi “Başkan”ı ve Dominik Cumhûriyeti İstanbul Fahrî Konsolosu Av. Sahip Akosman –ö. 18.7.2017- ile evliydi.)

Merkezi Ankara'da Olgunlar Sokağı, No 16, Bükey Apartmanı'nda bulunan Celâlettin Derviş Bükey ve Oğlu Tic. Ltd. Ş., makine ve demir-çelik sanâyileri sâhalarında faâliyet gösteren onlarca ecnebi şirketin Türkiye temsîlcisi idi. “Ana hatlarıyle şu gibi mevzûlarda teklîf verebilmekteydi: Elektrik, harb, îmâlât, mâden işletme ve ulaştırma sanâyileri ile ısıtma têsîsleri…” (Mühendis ve Makine; İzmir Fuarı Özel Sayısı, Ankara, 1970, sayı: 162, reklam sayfalarından) 1938'den beri faâliyette olan şirket, 2013'te tasfiye edilmiştir. (https://tr.linkedin.com/in/ayg%C3%BCn-%C5%9Fahin-0a31098a; 29.10.2018) Celâlettin Bükey, ayrıca, Halîl Hâmid Paşa Vakfı Mütevellîsi ve Tayland Krallığı'nın İstanbul Fahrî Başkonsolosu idi.

- Rıza Derviş: Alman tâbiyetindeki Gerti Jeathke Hanımla evleniyor ve iki çocuk sâhibi oluyor: (Dünyâ Bankası Reîs Muâvini iken, “Başbakan” Bülent Ecevit'in Türkiye'yi iktisâdî buhrândan kurtarmak üzere “Ekonomi”den mes'ûl Devlet Vekîli yaptığı) Kemal Derviş (d. 1949) ve (Türkiye'deki iki evlilikten sonra bir İsviçreliyle evlenip Fransa'ya yerleşen) Zeynep Derviş… (Sabah, 14 Haziran 2001) Kemal Derviş'in ilk evliliği Saint-Benoît Lisesi mêzûnu Neslihan Boralı iledir. Neslihan Hanım'dan iki oğlu oluyor: Erdal ve Erol Derviş. Kemal Derviş'in, ilk oğluna “Erdal” ismini koymasının sebebi, mââile İnönü'ne olan hayrânlıkları imiş: “Ağabeyi Yüzbaşı Kemal'in Yemen'de İsmet Paşa'nın yaveri olması nedeniyle Rıza Derviş de İnönü ailesiyle tanışıyordu. CHP'li ve İnönücü'ydü. […] ABD'de yaşayan Kemal-Neslihan çiftinin evliliklerinden 1971'de Erdal Derviş dünyaya geldi. İddiaya göre, Derviş'in oğluna Erdal ismini koymasının sebebi, aile dostları İsmet İnönü'nün oğlu Erdal İnönü'ye duyduğu muhabbettendi.” (Sabah, 15 Temmuz 2001) Kemal Derviş, 22 sene evli kaldığı Neslihan Boralı (daha sonra Taki)'den boşandıktan sonra, 1979'da, “Leh asıllı” Catherine Stachniak ile evleniyor…

Yeğeni Demir Bükey'in beyânıyle: “Ailede kardeşler arasında en varlıklı olan, Kemal'in babası Rıza Amca'ydı. Siemens'in mümessiliydi.” (Milliyet, “Ekonomiyi O Kurtarır!”, 7.6.2001, s. 17) Filhakîka, Rıza Derviş, Siemens'in tıbbî cihâzlarının Türkiye mümessili olan Hataş'ın sâhibiydi ve ilâç fabrikatörüydü.

Kendisi de tıbbî cihâz ithâlâtı yaparak büyük bir servet toplayan ve Yapı ve Kredi Bankası'nın en büyük hissedârı olan Salih Binbay'ın, 2004'te, 84 yaşında neşrettiği ve kendisinin de karıştığı birçok rezâleti ifşâ ettiği Sağlık Olsun isimli hâtırât kitabında, Rıza Derviş'ten de bahis var: