Osmanlı pilotlarının Mısır seferi ve şehadetleri
Modern anlamda uçakla ilk uçuş 1903 tarihinde Wright kardeşlerin uçak üretip uçurmalarıyla başladı. İlk savaş uçağı ise 1911’de Trablusgarp savaşında İtalyanlar tarafından kullanıldı. Uçaklar bu savaştan sonra dünyada yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Osmanlı Devleti de havacılıkta öncü dünya devletleriyle aynı dönemde havacılıkla ilgilenmeye başladı. Bu dönemde pilotluk öğrenmeleri için yurtdışına öğrenciler gönderildi. Eğitimlerinden sonra Avrupa’dan yurda dönen Fesa ve Kenan Beyler Osmanlı’nın ilk pilotları oldular. Bundan sonra Yeşilköy’de tayyare makinist mektebi kuruldu ve buraya bir hava meydanı inşa edildi. Kurulan bu tesiste pilotlar yetişmeye devam etti. Aynı tarihlerde Balkan Savaşları yaşandı. Balkan Savaşlarında Osmanlı Devleti mağlup oldu.
Birinci Cihan
Harbi’nin başladığı yıl olan 1914’te Osmanlı Devleti İttihat ve Terakki idaresi
devletin bozulan prestijinin yeniden sağlanması için Osmanlı pilotlarına uçakla
bir Mısır seferi yaptırma kararı aldı. Osmanlı’nın yetişmiş ilk pilotları bu
hava seferi için çok istekliydiler. Bu göreve içlerinden Fethi ve Nuri Beyler
seçildi. Fethi Bey’e rasıt olarak Sadık Bey refakat edecek, Nuri Bey’e de
İsmail Hakkı Bey refakat edecekti. Bu pilotlarımızın uçacakları mesafe toplam
2500 km ve uçuş süresi 25 saat olarak planlandı. Uçakların Anadolu’da
geçecekleri yol güzergah şehirleri belirlendi. Belirlenen şehirlerde uçakların
olası tamiri ve acil durumlarda inmeleri için bütün hazırlıklar yapıldı.
Pilotlarımızın uçuş güzergahı İstanbul’dan kalkarak şu şehirleri takip edecek
şekildeydi; Eskişehir, Afyonkarahisar, Konya, Adana, Halep, Humus, Beyrut, Şam,
Kudüs, El-Ariş, Port- Said, Kahire, İskenderiyye.
Mısır’a yapılan bu hava seferinde ilk olarak
Fethi Bey’in idare ettiği Bleriout tipi uçak İstanbul’dan havalandı. Anadolu’da
belirlenen güzergahı takip ederek aşılması zor görünen yüksekliği yaklaşık 4000
metreyi bulan Toros dağlarını aştı. Burada rota üzerinde uçuş devam ederken Fethi Bey’in uçağı bir sebeple Taberiye Gölü’ne düştü. Bu olay neticesinde pilot
Fethi Bey ve rasıdı Sadık bey şehadete erdiler. Bununla birlikte bu hava
seferinde Pilot Nuri Bey’in idaresindeki ikinci uçak da aynı rota üzerinde
Yafa’ya kadar ulaştı. Ancak bu uçak Yafa’dan kalktıktan kısa bir süre sonra
irtifa alamayarak denize düştü. Uçağın pilotu Nuri Bey bu olay neticesinde
boğularak şehit oldu. Rasıdı İsmail Hakkı Bey
kazadan yaralı olarak kurtuldu.
Bu kazalardan
sonra Mısır seyahatine üçüncü uçak pilot Salim Bey idaresinde İstanbul’dan
havalandı. Salim Bey’in rasıdı Kemal Bey’di. İstanbul’dan kalkan bu uçak tayin
edilen rotayı takip ederek Mısır’a sağ salim ulaşmayı başardı. Osmanlı
pilotları Mısır’da görkemli bir törenle karşılandı.
Birinci Dünya
Savaşı başlarında yaşanan Mısır seferinde yaşanan bu kazalar yetişmiş ilk
Osmanlı pilotlarının şehadetleri derin bir hüzne sebep oldu. Şehit olan Osmanlı
pilotları Şam’da büyük bir törenle Selahattin Eyyubi türbe haziresine
defnedildiler. Bununla birlikte son uçağın Mısır’a ulaşmasıyla da buruk da olsa
bir gurur yaşandı.
Fethi Bey, Sadık
Bey ve Nuri Bey Osmanlı Havacılığının ilk şehitleri olarak tarihe adlarını
şanlı bir şekilde yazdırdılar. Şehit Pilotlarımız Fethi, Sadık ve Nuri
Beyler’in hatırasını yaşatmak için 1916
tarihinde İstanbul Fatih semtinde bir abide yapıldı. Bu abide eski Fatih
Belediye binasının (Günümüzde Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi binası)
önüne dikildi. Parkın içerisinde bulunan bu abide şehit pilotlarımızın anısı
için hâlâ ayaktadır. Şehit Pilotlarımızdan Fethi Bey’in adı 1934 yılında
Muğla’nın Makri kazasına verildi ve ilçenin adı Fethiye oldu. Şehit
Pilotlarımızın Ruhları Şad Mekanları Cennet olsun....