30 Mart 2023

Sömürgecilik ve Afrika'nın yoksulluğu üzerindeki etkisi

Afrika, kronik açlık riski taşıyan 40 milyondan fazla insanla en fakir kıtadır. Kıta kaynaklarının Batılı sömürgeciler tarafından sömürülmesi nedeniyle Afrika'da açlık ve yoksulluk artmıştır. Batılı devletlerin 150 milyondan fazla Afrikalıyı köleleştirmesi, Afrika'nın yer altı ve yerüstü kaynaklarını sömürgeleştirmesi, kabile sınırlarını dikkate almadan sınırlar çizmesi, iç çatışmalara ve sınır savaşlarına yol açmıştır. Sömürgecilerin uyguladığı tarım politikaları verimli toprakların kaybına ve Afrika tarımının yok olmasına neden oldu. İç savaşlar, çatışmalar, mülteciler, iç göç, doğal afetler ve gıda ithal etmek için yeterli kaynağın olmaması açlığın ana nedenleridir. Ek olarak, Hristiyanlığın Batılı Misyonerler tarafından yayılması ve köle ticareti Afrika’daki açlık krizine katkıda bulundu. Bu makalede sömürgeciliğin mevcut Afrika açlık krizi üzerindeki etkisini yazdık. 

Giriş

Afrika kıtası, kronik açlık riski taşıyan 40 milyondan fazla insanla dünyanın en fakir kıtası. Açlık ve yetersiz beslenme sorunu Afrika'da uzun süredir devam ediyor ve temel nedenleri karmaşık. 15. yüzyılda başlayan sömürgecilik ise Afrika'daki mevcut açlık krizinin temel nedenlerinden biridir.  

Sömürgecilik ve Afrika Açlık Krizi

Afrika'daki sorunların tarihi, sömürgeci Batı'nın Afrika'ya saldırdığı 15. yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. Batılı devletler 150 milyondan fazla Afrikalıyı köleleştirdi ve kıtanın yer altı ve yer üstü kaynaklarını kolonileştirdi. Sömürgeciler aşiret sınırlarını dikkate almayan sınırlar çizerek iç çatışmalara ve sınır savaşlarına neden oldu. Sömürgeciler Afrika'yı kendi savaşları için bir araç olarak kullanmışlar ve kıtayı kolayca yönetebilmek için azınlıkları ve muhalifleri desteklemişlerdir.

Sömürgecilerin uyguladığı tarım politikaları verimli toprakların kaybına ve Afrika tarımının yok olmasına neden oldu. Afrika ülkeleri sömürgeciler için mahsul üretmeye zorlandı ve bu da gıda üretim kapasitesinin kaybına yol açtı. Bu durum açlık krizini şiddetlendirdi. İç savaşlar, çatışmalar, mülteciler, iç göçler, doğal afetler ve gıda ithal etmek için yeterli kaynağın olmaması açlığın ana nedenleridir.

Köle ticareti ve Afrika Açlık Krizi

Köle ticareti, Afrika'daki mevcut açlık krizinde başat rol oynadı. Afrika'dan ABD'ye getirilen köle sayısı 16. yüzyılda 125 bin, 17. yüzyılda 1 milyon 280 bin, 18. yüzyılda ise 6 milyon 265 bin oldu. 60 ila 184 milyon Afrikalı, 15. ve 19. yüzyıllar arasında Atlantik hattındaki köle ticaretinin kurbanı oldu. Köle ticareti, Batılı sömürgeciler için kazançlı bir sektördü ve ülkelere göre pazar payı: İngiltere: %41,3, Portekiz: %29,3, Fransa: %19,2, Hollanda: %5,7, İspanya: %3,2, Danimarka: %1,2.

Afrika'daki köle ticareti, yüzyıllardır tartışmalı ve hararetli bir tartışma konusu olmuştur. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar, Avrupa ulusları Afrika'daki köle ticaretini aktif olarak idare ettiler ve bu süreçte milyonlarca Afrikalı zorla evlerinden alınıp Amerika'ya nakledildi.  

Köle Ticaretinin Kökenleri

Afrika'daki köle ticaretinin kökenleri, Portekiz'in Afrika'nın batı kıyısını keşfetmeye başladığı 15. yüzyıla kadar izlenebilir. İlk başta Hindistan'a giden bir ticaret yolu bulmakla ilgilendiler, ancak kısa süre sonra Afrika kıyılarının altın ve fildişi açısından zengin olduğunu keşfettiler. Avrupa mallarını Afrika mallarıyla değiştirerek Afrika krallıklarıyla ticaret yapmaya başladılar. Ancak kısa sürede köle ticareti yaparak daha fazla kar elde edebileceklerini anladılar.

Köle ticaretine karışan tek Avrupalılar Portekizliler değildi. Yıllar geçtikçe İngiltere, Fransa, İspanya ve Hollanda gibi diğer Avrupa ülkeleri de ticarete katıldı. Afrika kıyılarında kaleler ve ticaret karakolları kurdular ve oradan köleleri yakalayıp Amerika'ya naklettiler.

Köle Ticaretinin Afrika Üzerindeki Etkisi

Köle ticaretinin Afrika üzerinde yıkıcı bir etkisi oldu. 15. ve 19. yüzyıllar arasında milyonlarca Afrikalının zorla evlerinden alınıp Amerika'ya nakledildiği tahmin ediliyor. Köle ticaretinin Afrika'nın demografik yapısı üzerinde önemli bir etkisi oldu. Özellikle köle ticaretinin en aktif olduğu bölgelerde nüfusta önemli bir azalmaya yol açtı.

Köle ticareti, Afrika ülkelerinin ekonomileri üzerinde de önemli bir etkiye sahipti. Köle ticareti, geleneksel Afrika ticaret ağlarını bozdu ve bir zamanlar ticareti yapılan malların birçoğunun yerini köleler aldı. Bu, Afrika mallarının devalüasyonuna ve Avrupa ile Afrika arasında tek taraflı bir ticaret ilişkisinin gelişmesine yol açtı.

Ayrıca köle ticareti, Afrika'da bir şiddet ve istikrarsızlık kültürü yarattı. Köle ticareti köleler için bir talep yarattı ve bu da köle baskınlarının ve Afrika krallıkları arasındaki savaşların artmasına neden oldu. Bu savaşlar, köle karşılığında Afrika krallıklarına silah ve cephane sağlayan Avrupalılar tarafından körüklendi. Köle ticareti artık yasadışı olsa da, etkisi bugün hala Afrika'da hissediliyor. Geçmişin derslerini hatırlamak ve tüm insanlar için daha iyi bir gelecek inşa etmek için çalışmak esastır.

Temel Sorun Sömürgecilik

Sonuç olarak Afrika'daki açlık krizi birçok temel nedeni olan karmaşık bir sorundur ve sömürgecilik, Afrika'daki mevcut açlık krizinin ana nedenlerinden biridir.

***

TANRIM, BU TÜRKLER NEREDE YOK?

2004 yılında yaşanan büyük tsunami felaketi nedeniyle, bölgeye giden BBC muhabiri George Alagiah’ın izlenimleri:

“Aceh’e indiğimde kendimi Türkiye‘de sandım. Hayır, her yerde kebap dükkanları olduğu için değil… Bana kartpostal satmaya çalışan çocukları gördüğümden de değil… Yok yok, ayakkabı boyacılarının bağrışmalarından ya da araba kornalarından da değil… Belki inanamayacaksınız ama; herkesin Türk bayraklı şapka giymesinden dolayı böyle bir fikre kapıldım. Yolda gördüğüm bir genç Acehli’ye, neden şapkalarında Türk bayrağı olduğunu sorduğumda bana verdiği yanıt çok ilginçti. Adı Recep olan bu genç, ‘kendi bayrağımız olan şapkayı giyersek, altı ay hapis yatıyoruz. Türk bayrağına kimse bir şey diyemiyor. Türk bayrağı da bizimkiyle aynı… Zaten, Türkler bizim atalarımız sayılır ve biz bayrağımızı 500 yıl önce onlardan almışız. Bundan dolayı, ne zaman bir maç olsa Türk Milli Takımının formasını giyiyor, evlerimize Türk bayrağı asıyoruz.’ “Şaşırdım kaldım ‘Tanrım bu Türkler nerede yok?’ dedim”