Tarihimizde astronomi biliminde önemli bir gelişme de XVI. Yüzyılda İstanbul’da kurulan rasathanedir. Bu rasathanenin kurucusu Takiyyuddin adında bir bilgindir. Takiyuddin 1521 tarihinde Şam’da dünyaya geldi. Burada tahsil hayatına başlayan Takiyyuddin daha sonra öğrenimine Mısır’da devam etti. Aslen kendisi de Mısır’a yerleşmiş bir Türk ailenin oğludur. Öğrenimini tamamladıktan sonra Osmanlı payitahtı İstanbul’a gelen Takiyyüdin burada başmüneccimbaşılık görevinde bulundu. (Ünver, 1985, s, 3-4) 

Aynı zamanda XVI. yüzyıl ünlü Osmanlı bilginlerinden biri olan Takıyyuddin matematik, astronomi, optik, fizik, mekanik ve tıp alanında çeşitli eserler yazdı. Ancak bu bilgin çalışmalarında daha çok Astronomi ilmine ağırlık verdi. Takiyyudin, gözlemleri sonucu elde ettiği verilere dayanarak  çeşitli hesaplamalar yaptı. Bu hesaplamalar sayesinde yerin, ayın ve gezegenlerin hareketlerindeki düzensizlikleri bugünün değerlerine yakın ölçütlerle tespit etti.(Hüseyin Gazi Topdemir, DİA - Takiyyuddin Maddesi)

İstanbul’da İlk Rasathane

Takiyyuddin astronomiyle ilgili gözlem çalışmalarına devam ederken Osmanlı hükümdarı III. Murat’ın isteğiyle günümüzde Tophane diye bilinen semtte İstanbul rasathanesini kurdu. Devrin en iyi rasat  (gözlem ) araçlarıyla donatılan bu rasathanede Duvar kadranı, Sekstant gibi önemli gözlem araçları kullanıldı. Bu rasathanede yapılan gözlem ve hesaplama teknikleri döneminin epey ilerisindedir. Takiyyuddin bu gözlemlerinde sinus teoremi, kosinus, tanjant, kotanjant gibi trigonometri anlamında en gelişmiş hesap tekniklerini kullandı. Aynı dönemin ünlü Batılı Astronomu olan Kopernik bu kavramlarından hiç bahsetmez.  Bu çalışmaların yanında Takiyuddin teknik alanda da büyük başarılar gösterdi. Astronomik hesaplamalarda kullanılan saatler, masa ve cep saatleri onun geliştirdiği önemli teknik ürünlerdir. (Yakıt, 2000, s, 187 )

İstanbul Rasathanesi’nin Akıbeti

Takiyyuddin, Tophane sırtlarında Osmanlı Sultanı III. Murat hanın isteği ile kurduğu rasathane maalesef o dönem dostluk kurduğu bazı devlet adamlarının arasındaki çekişmelere kurban gitti. Siyasi çekişmelerin yanısıra bir de dönemin Şeyhülİslam’ı Kadızade Ahmet Şemsettin Efendi bir fetva yayınladı. Bu fetvada ‘’Rasathaneler bulundukları ülkeleri felakete sürükler’’ ifadesi yer aldı. Yayınlanan bu fetvadan sonra Osmanlı Devleti’nin ilk rasathanesi olan İstanbul Rasathanesi 22 Ocak 1580 tarihinde içerisinde bulunan bütün alet edevatla birlikte tahrip edildi ((Hüseyin Gazi Topdemir, DİA Takiyyuddin Maddesi)

 Rasathanesi’nin yıkılmasından derin hüzne bürünen Takiyuddin çekildiği köşesinde vefat etti. Rahmetle.