07 Ağustos 2021

​Tarihi yeniden okuma kabiliyetine başlangıç

Das Kapital kritikasyonu (1)

 

Marks’tan öncesi tarih nedir? Var mıdır? Vardır. Ama ne deniyor? Marks’tan önceki tarih yapıcıdır; yani olumlama (-positivity-) eğilimlidir. Marks’tan sonraki tarih çatışmacı ve kaotiktir. -Toplumlar çatışarak büyür kavramsalı- Ama ifade etmek yerinde olur ki, bu durumun tarihi boyutta aldığı konumlanmanın nedeni Marks’ın tercihiyle alakalıdır. Deyiş o ki,- Peygamberler, toplumları ikna eder, hükümdarlar yönetir, otorite dizgin vurur-du. Bu yapı zaman zaman bozulur –ki temel argüman budur- Tanrı prophet gönderir, mesajını iyilikten yana kullanır, -kullarını- ikna eder-di.

Bu kabilden anlatımla geçmiş on dört bin yıllık bir süreçten (MÖ12.bin-MS. 2 bin) sonra insanlık, bunun tam zıddı çatışmacı bir kavramla karşı karşıya kaldı. Bu durumun Marks’ın başarısı olması belirteci bir tarafa, Marks ne diyordu? İnsanlık önemlidir. Marks diyordu bunu. Peki, çatışmayla kazanılmış bir insan ömrü var olabilir mi idi? Düşman. Marks hileyle kazanılmış sermaye birikiminin karşısına dikilmeyi çatışmayla açıklayarak belki –ilksel- felsefenin temellerine (Platon öncesi) gönderme bulundu ama 20. yy tarihin en büyük sınıf savaşları ile donandı, daha sonra mesele. Kapitalist ivme/Komünyal otorite: 20.yy. Bunu burada belirtirken şunu da ifade etmek yerinde olur; neden çatışma, bunun sadece enerji ve yüklem gerilimi ile anlatmanın hiçbir faydası yok başka bir şey olması gerekir o da şudur: insanlar birbirlerini iterek belli bir sonuca kendilerini ikna ederler. Bu pek anlatılmayan/anlaşılmayan/kavranmayan bir durumdur. Evet, insanlar kendilerini topyekûn olmasa da zaman zaman iterler; bu onları daha cevval, bükülmez ve hedefe odaklı hale getirir. Bu durum başka bir çatışma kabiliyetidir, lakin Marks’ın buradan anladığı biteviyelik/süreklilik kimliği tam bir yıldırıcı ögedir. Süreklilik bitirir, insan ögesini.

Bu bâbta, 20. yy nasıl bir süreçti? Marks bu süreç içinde yaşamadığı halde böylesine bir yüzyılı nasıl yönetmeye kalktı? Hem de bunu öldükten sonra yaptı. Şimdi olay gerçekten birçok yönüyle muammadır. İnsanlık din kurumunu temsil eden peygamberlerin yapısal ahlakından çok çekmiştir misûllû duruştan tutun bunun içsel kavgalı/hatta ruhsal bir durum olduğunun kavranmamasına kadar giden sonuçları Marks açısından sizinle paylaşmayı dilerken şunu ifade etmek isteriz: Marksizm kendi anlamsalı içinde doğrusal hatalar yaparken ülkemizde sırf Batı sistemine entegrasyon adına hiç kimse konuya kendini vermemiştir.