22 Ekim 1937: CHP İktidarı Tarafından ‘Tunceli'nin İdaresi Hakkında Kanun'un Çıkarılması

Yıldıray Oğur Atatürk'ten bahsederken Dersim'i “medenileştirmek” için yapılan askeri harekatı bizzat yönetti. (Oğur,2017) diyordu.

Devlet, ortada bir isyan olmadığı halde 1926'dan itibaren Dersim'i nasıl yok edeceğini tartıştı. Bu durum, Dersim'in Alevi ve Kürt olmasıyla ilgiliydi. Dersim bölgesindeki Tunceli ili Dersim Harekatı'ndan çok önce 25 Aralık 1935 tarihinde ‘Tunceli Vilayetinin İdaresi Hakkında Kanun' Meclis tarafından kabul edilmişti. Yasaya göre; Dersim'in adı değiştiriliyor ve yeni bir il kurularak adına ‘Tunceli' deniliyordu. Yeni kurulan vilayete rütbesiyle ilgili yetkilere sahip olmak üzere bir korgeneral vali, kumandan olarak atanıyordu. (Koçak,2013:373)

Tarihçi Prof. Dr. Cemil Koçak'a göre Tunceli Kanunu aşırı yetkilerle donatılmıştı.Vali ve kumandan sıfatını kullanan kişinin yetkileri bir hayli genişti.Güvenlik açısından gerekli görülürse il halkından olan kişileri ve aileleri il içinde bir yerden bir diğer yere nakletmeye ve bu kişi ve ailelerin il içinde ikamet etmelerini engellemeye yetkliydi.İdam hükümlerinin de tescil edilmesi de valinin yetkisindeydi.Tecil edilmeyen idam cezaları infaz edliyordu. Aslında bu hüküm anayasaya aykırı idi. Çünkü mevcut anayasaya göre idam hükümlerinin onayı TBMM'ye aitti.(Koçak,2013:375)

M.Kemal'in Cumhurbaşkanı, Mareşal Fevzi Çakmak'ın da Genelkurmay Başkanı sıfatıyla katıldıkları 4 Mayıs 1937 tarihli bakanlar kurulu toplantısında alınan bir kararla Dersim'i tedip (uslandırma) ve tenkil (sürgün ve yok etme) emri verildi. Aynı günlerde Emniyet Müdürlüğü çalışanı olarak bölgede bulunan İhsan Sabri Çağlayangil , “Dersimliler mağaralara kaçmıştı. O mağaralara zehirli gaz verdik ve hepsini fareler gibi öldürdük. Dersim meselesi de böylece bitti” itirafında bulunmuştu.